Vảy nến ở nách: Nguyên nhân, Triệu chứng và Cách Điều trị
Vảy nến ở nách là một tổn thương đặc trưng của bệnh vảy nến đảo ngược, thường gặp ở những người béo phì. Bệnh gây khó khăn trong điều trị do gây tổn thương ở vùng da nhiều nếp gấp, dễ tiết mồ hôi. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn nhận biết sớm, điều trị và phòng ngừa bệnh vảy nến ở nách hiệu quả nhất.
Vảy nến ở nách là dạng bệnh gì?
Vảy nến là dạng bệnh da liễu khá phổ biến, gây ra các mảng da tổn thương sưng viêm màu đỏ, xuất hiện nhiều lớp vảy bao phủ, xếp chồng lên nhau, gây khô ngứa, nứt nẻ, khó chịu. Đây là một bệnh cơ địa mãn tính, dễ tái phát và chưa có cách chữa khỏi hoàn toàn.
Vảy nến được chia thành nhiều thể, phổ biến nhất là vảy nến thể mảng, vảy nến thể đảo ngược, vảy nến hồng…. Mỗi thể bệnh được đặc trưng cho một hoặc một số vị trí tổn thương nhất định. Trong đó, tổn thương ở nách thường gây ra bởi thể bệnh vảy nến đảo ngược. Đây là một dạng vảy nến da tiết bã chỉ xuất hiện ở những vùng da có nhiều nếp gấp như nách, háng, mông… Loại bệnh này thường gặp và cũng có xu hướng trầm trọng hơn ở những ngừa thừa cân, béo phì.
Vảy nến ở nách có xu hướng gây ra tổn thương ẩm ướt hơn những hình thức khác của bệnh vảy nến, gây cảm giác khó chịu, không bong tróc nhưng dễ nứt nẻ. Bệnh thường là các mảng tổn thương lớn, có xu hướng lan rộng, có ranh giới rõ ràng
Không giống như các thể vảy nến khác, vảy nến ở nách gây nhiều khó khăn trong điều trị do đặc thù vị trí tổn thương có nhiều nếp nhăn, gấp, cọ xát nhiều, dễ tiết mồ hôi. Bệnh có nguy cơ nhiễm khuẩn cao hơn, có diễn tiến nghiêm trọng và dễ gây gây biến chứng nguy hiểm hơn những tổn thương da do các thể vảy nến khác.
Dấu hiệu nhận biết bệnh vảy nến ở nách
Vảy nến ở nách có đầy đủ các dấu hiệu đặc trưng của thể bệnh vảy nến đảo ngược. Người bệnh có thể nhận biết nách bị vảy nến dựa vào những triệu chứng điển hình như:
- Tổn thương da theo mảng lớn, có màu đỏ, khô, ngứa, dễ nứt nẻ và chảy máu.
- Bề mặt nách ẩm, không dày sừng, không bong tróc vảy như những thể bệnh vảy nến khác.
- Vùng da ở nách bị tổn thương thường có kích thước lớn, tạo giới hạn rõ ràng so với những vùng da lành, không mắc bệnh.
- Vảy nến ở nách có thể xuất hiện một mình hoặc kết hợp với những thể vảy nến ở các vị trí khác trên cơ thể.
Các mảng da vùng nách bị vảy nến thường dễ bị kích thích, đau rát do cọ xát với áo, váy hoặc do mồ hôi. Vùng da bị tổn thương có nguy cơ nhiễm trùng, nhiễm nấm cao hơn do môi trường ẩm ướt, tiết nhiều mồ hôi.
Nguyên nhân khiến nách bị vảy nến
Giống như những thể bệnh vảy nến khác, vảy nến ở nách nói riêng hay vảy nến thể đảo ngược ở các vùng da có nhiều nếp gấp khác nói chung đều chưa xác định được nguyên nhân gây bệnh cụ thể. Hầu hết các nghiên cứu đều cho rằng, cơ chế bệnh sinh gây bệnh bao gồm 3 yếu tố:
- Yếu tố di truyền: Liên quan đến cơ chế kết hợp gen mang bệnh, thường nằm trên nhiễm sắc thể số 6. Yếu tố di truyền này có liên quan đến HLA-B27- B13,-B17, -Bw57 và HLA-Cw6, Psori1…. Theo đó, nếu bố hoặc mẹ mắc bệnh thì có khoảng 8% con cái sinh ra có bệnh. Con số này tăng lên tới 41% nếu cả bố và mẹ đều có tiền sử bệnh vảy nến.
- Rối loạn yếu tố miễn dịch: Bệnh được xác định có liên quan đến các tế bào miễn dịch lympho T ở da, đặc biệt là Th1, Th17 và Th22. Bình thường, các lympho T có nhiệm vụ nhận diện và tiêu diệt các tác nhân gây bệnh xâm nhập vào da. Khi rối loạn, các tế bào miễn dịch này coi các tế bào da khỏe mạnh là dị nguyên và tấn công, tiêu diệt chúng. Điều này khiến tế bào da chết nhanh hơn, chúng chưa kịp bong ra thì tế bào mới đã hình thành. Hậu quả là hình thành những mảng da viêm đỏ, sưng nề, nứt nẻ…
- Yếu tố môi trường: Bao gồm nhiễm trùng (thường là nhiễm liên cầu), stress tâm lý, vệ sinh nách, sử dụng thuốc corticosteroid, lithium, các thuốc chống sốt rét, interferon; rượu bia, thuốc lá, chấn thương, thức ăn… Béo phì cũng là một yếu tố nguy cơ kích hoạt và làm nặng hơn bệnh vảy nến ở nách.
Bị vảy nến ở nách phải làm sao? Điều trị như thế nào?
Hiện nay, chưa có thuốc đặc hiệu điều trị vảy nến ở nách cũng như các thể vảy nến nói chung khác. Hầu hết các phương pháp đều chỉ nhằm mục đích cải thiện triệu chứng, ngăn ngừa biến chứng và hạn chế nguy cơ tái phát bệnh.
Điều trị vảy nến ở nách phải cân nhắc về độ tuổi, diện tích vùng da bị tổn thương, tiền sử dùng thuốc điều trị trước đó. Người bệnh nên đến gặp các bác sĩ chuyên khoa da liễu để được chẩn đoán xác định bệnh và trao đổi về phương pháp điều trị phù hợp.
Trường hợp nhẹ có thể chỉ cần dùng thuốc bôi. Trường hợp vừa và nặng hơn có thể sẽ được chỉ định thêm thuốc uống hoặc sử dụng quang hóa trị liệu. Những trường hợp bệnh nghiêm trọng hơn, bệnh nhân có thể phải tăng liều lượng, dùng thuốc mạnh hơn hoặc tham khảo các chế phẩm sinh học đường tiêm tĩnh mạch. Các phương pháp điều trị vảy nến ở nách đang được áp dụng gồm:
Điều trị triệu chứng tại chỗ
Điều trị tại chỗ bằng thuốc bôi là cách chữa được chỉ định đầu tiên ngay khi xuất hiện các triệu chứng vảy nến. Các loại thuốc thường có dạng mỡ, kem bôi, thuốc xịt… dùng tại chỗ, cho hiệu quả nhanh. Một số loại thuốc được chỉ định dùng trong điều trị vảy nến ở nách gồm: corticosteroid, retinoid, dẫn xuất than đá, anthralin, acid salicylic, dẫn xuất vitamin D3, ức chế calcineurin…
Thuốc bôi được dùng cho trường hợp bệnh ở giai đoạn nhẹ và trung bình. Những trường hợp nặng hơn, bác sĩ có thể phối hợp thuốc bôi ngoài và thuốc dùng đường toàn thân (uống hoặc tiêm) để tăng hiệu quả điều trị.
Một số loại thuốc bôi như Corticoid, Anthralin, thuốc ức chế calcineurin…có thể gây ra một số tác dụng phụ như làm teo da, mỏng da, tăng nguy cơ ung thư da. Hơn nữa, theo thời gian, hiệu quả của những loại thuốc bôi này sẽ giảm dần (còn gọi là hiện tượng quen thuốc). Khi đó, bệnh sẽ tái phát nhiều hơn, lần sau nặng hơn lần trước. Vì vậy, người bệnh cần chú ý tuân thủ đúng cách bôi, thời gian và liều lượng thuốc bôi theo hướng dẫn của bác sĩ điều trị.
Liệu pháp ánh sáng
Phương pháp này thường sử dụng các tia cực tím UVA, UVB với bước sóng khác nhau, laser để chiếu trực tiếp vào vùng da ở nách cần điều trị. Các tia tử ngoại này sẽ tấn công và tiêu diệt các tế bào da bị tổn thương do bệnh vảy nến.
Các phương pháp quang trị liệu có thể sử dụng:
- Sử dụng ánh sáng mặt trời
- PUVA (uống 8-methoxypsoralen và chiếu tia cực tím UVA)
- UVB băng rộng hoặc băng hẹp
- Laser excimer
Điều trị toàn thân
Thường sử dụng trong những trường hợp vảy nến nặng. Các thuốc được chỉ định có thể bao gồm:
- Methotrexate: là thuốc ức chế miễn dịch, điều trị hiệu quả bệnh vảy nến. Thuốc có thể gây suy gan, thận, tủy xương… không dùng cho người trẻ tuổi.
- Cyclosporin: cũng là thuốc ức chế miễn dịch nhưng theo cơ chế khác Methotrexate. Thuốc cũng có một số tác dụng phụ như độc thận, tăng huyết áp, tăng creatinin máu.
- Retinoids: là dẫn xuất vitamin A, gồm acitretin và isotretinoin. Thuốc có thể gây quái thai, sảy thai ở phụ nữ, tăng lipid máu và một số tác dụng phụ khác.
Liệu pháp sinh học
Thuốc sinh học là những protein dẫn xuất từ những tế bào sống của cơ thể người hoặc thông qua kỹ thuật tái tổng hợp ADN. Thuốc có tác dụng ức chế những thành phần chuyên biệt trong đáp ứng miễn dịch. Tuy nhiên, phương pháp này khá đắt đỏ, nhiều tác dụng phụ nên chưa được sử dụng rộng rãi.
Một số loại thuốc sinh học có thể dùng trong những trường hợp vảy nến ở nách nặng như: Efanecept, Alefacept, Efalizumab,…
Cách chăm sóc và phòng ngừa vảy nến ở nách
Mặc dù chưa có phương pháp chữa khỏi hoàn toàn bệnh vảy nến ở nách. Nhưng nếu được chăm sóc đúng cách, bệnh có thể được cải thiện tối đa, giảm nguy cơ tái phát.
Các biện pháp chăm sóc và phòng ngừa bệnh vảy nến ở nách:
- Thường xuyên tắm và vệ sinh vùng nách bằng nước ấm. Có thể kết hợp thêm với xà phòng nhẹ, có ít chất tẩy rửa.
- Có thể dùng baking soda hoặc kẽm oxit để thấm hút độ ẩm, mồ hôi tiết ra ở nách.
- Tuyệt đối không cào gãi vào các vùng da tổn thương.
- Hạn chế các hoạt động cường độ mạnh làm tăng tiết mồ hôi, làm ngứa ngáy và tăng nguy cơ nhiễm khuẩn.
- Thư giãn, hạn chế căng thẳng cảm xúc, điều chỉnh thời gian làm việc và nghỉ ngơi hợp lý.
- Tránh sử dụng đồ uống có cồn, có chất kích thích như rượu, bia, cà phê, không hút thuốc lá.
- Tăng cường các thực phẩm chứa nhiều vitamin, khoáng chất, kẽm, Omega 3 trong thực đơn hằng ngày.
Vảy nến ở nách là bệnh mãn tính, diễn tiến lâu dài và tái phát liên tục. Để điều trị hiệu quả, lâu dài, người bệnh cần phối hợp chặt chẽ và tuân thủ các hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa. Trong quá trình phòng ngừa và điều trị tích cực, nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, hãy liên hệ ngay với chuyên gia để được hướng dẫn xử lý kịp thời.
THÔNG TIN HỮU ÍCH:
Tin liên quan
