Viêm xoang mãn tính là tình trạng khá phổ biến hiện nay. Bệnh gây ra những ảnh hưởng tiêu cực tới sức khỏe và cuộc sống sinh hoạt hàng ngày của người bệnh. Ở giai đoạn mãn tính, bệnh rất khó có thể điều trị dứt điểm. Tuy nhiên bạn vẫn có thể kiểm soát bệnh bằng việc dùng thuốc và điều trị tại nhà. Bài viết dưới đây sẽ cùng người bệnh tìm hiểu chi tiết hơn về tình trạng này.

Viêm xoang mãn tính là gì?

Viêm xoang mãn tính là tình trạng viêm xoang kéo dài hơn 3 tháng không khỏi hoặc bệnh tái phát nhiều lần trong năm. Tác nhân gây bệnh có thể do virus, vi khuẩn, hóa chất, dị ứng,… Người bệnh khi bị viêm xoang sẽ có dấu hiệu như nghẹt mũi, chảy nước mũi, vướng ở cổ, đau rát cổ, khạc ra đờm, sổ mũi, nhức đầu nhẹ, khứu giác suy giảm.

Các thể viêm xoang mãn tính thường gặp bao gồm:

• Viêm mũi xoang dị ứng.
• Viêm xoang có polyp mũi.
• Viêm xoang không có polyp mũi.
• Viêm xoang do nấm.
• Viêm xoang mãn tính do răng.

Bệnh viêm xoang mãn tính sẽ không thể tự khỏi mà cần được điều trị bằng thuốc hoặc phẫu thuật. Vì vậy người bệnh cần chủ động thăm khám bác sĩ từ sớm để được điều trị bằng phác đồ chuyên nghiệp, tránh để bệnh tiến triển nặng gây ảnh hưởng đến sức khỏe.

Dấu hiệu viêm xoang mãn tính

Người bị viêm xoang mãn tính sẽ có những triệu chứng sau:

• Nghẹt mũi, khó thở.
• Khịt mũi hoặc xì mũi
• Đau nhức trong xoang.
• Sổ mũi, chảy dịch mũi sau.
• Ho mãn tính, đặc biệt ho nhiều về đêm.
• Viêm họng.
• Viêm thanh quản.
• Viêm mũi dị ứng.
• Giảm khứu giác.
• Nhức đầu nhẹ, chóng mặt.
• Hôi miệng.
• Đau tai.
• Mệt mỏi.
• Sốt.

Ở thể mãn tính, các triệu chứng của bệnh viêm xoang đều kéo dài dai dẳng trên 3 tháng và không thể tự khỏi. Người bệnh có thể bị tái phát nhiều lần liên tục trong một năm, gây ra nhiều phiền toái cho cuộc sống, sinh hoạt. 

Nguyên nhân gây bệnh

Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng viêm xoang mạn tính, bao gồm:

• Viêm mũi cấp: Người bệnh bị viêm mũi cấp tính không được điều trị đúng cách và kịp thời sẽ dần phát triển thành viêm xoang mãn tính.
• Có khối polyp trong mũi: Sự xuất hiện của khối polyp trong mũi có thể làm trở lưu thông lỗ xoang, gây tắc khe mũi.
• Do dị ứng: Người bệnh gặp phải các tác nhân dị ứng như phấn hoa, bụi bẩn, nấm mốc, lông thú nuôi,… sẽ xảy ra phản ứng viêm tắc xoang, dẫn đến sổ mũi, nghẹt mũi.
• Lệch vách ngăn mũi: Tình trạng này có thể do bẩm sinh hoặc chấn thương. Nó gây hẹp đường thở và làm cản trở quá trình lưu thông tại xoang mũi.
• Chấn thương vùng mặt: Những chấn thương vùng mặt trong lúc chơi thể thao hoặc do tai nạn có thể làm gãy xương trên mặt. Từ đó làm tắc nghẽn đường xoang.
• Do nhiễm trùng: Sự tấn công ồ ạt của vi khuẩn, virus tại vùng xoang mũi là nguyên nhân dẫn đến nhiễm trùng và tích tụ dịch mủ.
• Do các bệnh lý mãn tính: Những bệnh lý HIV, xơ nang, trào ngược dạ dày, viêm tai giữa, hen suyễn, tiểu đường,… có thể làm tăng nguy cơ bị bệnh viêm xoang mãn tính.

Viêm xoang mãn tính gây có nguy hiểm không?

Bệnh viêm xoang mãn tính nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách sẽ gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng, làm ảnh hưởng tới sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Các biến chứng này chủ yếu là do vi khuẩn lây lan từ mũi tới các cơ quan lân cận như tai, mắt, cổ họng, não,… Cụ thể như: 

• Biến chứng đường hô hấp: Người bệnh có thể gặp phải các vấn đề như viêm tai giữa, viêm thanh quản, viêm giãn khí phế quản, hen suyễn.
• Biến chứng mắt: Vi khuẩn xâm nhập lên vùng mắt sẽ gây viêm phần trước ổ mắt, viêm dây thần kinh hậu nhãn cầu. Khi đó thị lực của người bệnh sẽ suy giảm thậm chí còn gây mù lòa.
• Biến chứng nội sọ: Bệnh viêm xoang mãn tính có thể biến chứng thành viêm màng não, viêm tắc tĩnh mạch xoang hang, áp xe não. Tình trạng này vô cùng nguy hiểm và có nguy cơ tử vong cao. Do đó người bệnh cần điều trị sớm ngăn ngừa bệnh tiến triển.

Phương pháp chẩn đoán bệnh

Người bệnh nếu có các dấu hiệu như: Chảy nước mũi nhầy có mủ màu đục, vùng mặt bị đau, ngạt mũi, suy giảm khứu giác,… kéo dài hơn 2 tuần thì cần đến gặp bác sĩ để được thăm khám cụ thể. 

Bệnh viêm xoang mạn tính sẽ được bác sĩ chẩn đoán bằng cách thăm khám lâm sàng và thực hiện một số xét nghiệm nếu cần thiết. Cụ thể như:

• Chụp cắt lớp vi tính CT scan hoặc nội soi mũi: Mục đích của việc này là xác định tình trạng viêm tại vùng xoang mũi. CT scan có chi phí cao hơn nhưng lại giúp chẩn đoán bệnh chính xác hơn. Hình ảnh chụp được sẽ thấy được dịch trong xoang có tính chất thế nào, đồng thời phát hiện được các polyp trong mũi xoang.
• Nuôi cấy vi khuẩn: Dịch mũi sẽ được lấy ra trong quá trình nội soi. Thông qua đó bác sĩ sẽ xác định được loại vi khuẩn gây bệnh là gì. Từ đó lựa chọn được các loại thuốc kháng sinh phù hợp nhất. Phương pháp này ít được sử dụng và chỉ được thực hiện khi các phương pháp chẩn đoán trên không mang lại hiệu quả hoặc áp dụng cho những bệnh nhân bị suy giảm miễn dịch.

Phương pháp chữa bệnh viêm xoang mãn tính

So với viêm xoang cấp tính, bệnh viêm xoang mãn tính khó điều trị hơn rất nhiều. Mục tiêu điều trị bệnh chủ yếu là loại bỏ nguyên nhân gây bệnh, giảm thiểu các dấu hiệu khó chịu và ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm xảy ra. 

Nếu được điều trị tích cực và đúng cách, người bệnh sẽ sớm được hồi phục. Tuy nhiên nếu chữa trị muộn hoặc áp dụng phương pháp không phù hợp thì người bệnh sẽ phải sống chung với căn bệnh viêm xoang mãn tính tới suốt đời.

Dưới đây là một số biện pháp giúp điều trị viêm xoang mãn tính người bệnh có thể tham khảo và áp dụng

Điều trị nội khoa

Phương pháp điều trị nội khoa được sử dụng phổ biến trong điều trị viêm xoang mãn tính. Thuốc có tác dụng nhanh, hiệu quả, sử dụng đơn giản và nhanh gọn. Tuy nhiên phương pháp này không mang tính chất lâu dài. Hơn nữa chỉ có thể áp dụng cho những trường hợp bệnh chưa kéo dài nhiều năm, niêm mạc mũi chưa bị thoái hóa và các lỗ thông xoang chưa bị bít tắc.

Tại mỗi vùng xoang sẽ có loại thuốc điều trị khác nhau, cụ thể như sau: 

Viêm xoang hàm mạn tính:

• Điều trị toàn thân bằng thuốc kháng sinh và thuốc corticosteroid dạng uống. Thời gian dùng thuốc kéo dài từ 2-3 tuần. 
• Điều trị tại chỗ bằng thuốc co mạch, nước muối sinh lý, thuốc corticosteroid dạng xịt.

Viêm xoang trán mạn tính:

• Điều trị chủ yếu bằng các loại thuốc như thuốc kháng sinh, thuốc kháng viêm, thuốc chống dị ứng, thuốc kháng histamin, thuốc chống sung huyết, thuốc giảm đau.
• Thuốc có tác dụng giảm viêm, giảm chảy nước mũi, liều lượng dùng theo chỉ định của bác sĩ.

Viêm xoang bướm mạn tính:

• Điều trị bằng các loại thuốc kháng viêm, thuốc kháng sinh, thuốc chống dị ứng.
• Nếu bệnh nặng hơn không đáp ứng được điều trị nội khoa thì cần phẫu thuật mở thông xoang bướm để giảm tiến triển bệnh.

Viêm xoang sàng mạn tính:

• Sử dụng các loại thuốc như thuốc kháng sinh, thuốc chống viêm không steroid, Corticosteroid đường xịt hoặc uống, các loại thuốc thông mũi không kê đơn khác.
• Thuốc có tác dụng chống viêm, giảm sưng, mở các lỗ xoang để dẫn lưu khí dễ dàng.

Điều trị ngoại khoa

Nếu người bệnh đã được cho dùng thuốc trong thời gian dài nhưng vẫn không thấy bệnh có tiến triển tốt thì sẽ được bác sĩ can thiệp ngoại khoa. Hiện nay có rất nhiều phương pháp mổ nội soi mũi xoang được thực hiện nhanh chóng, an toàn, ít xâm lấn và phục hồi nhanh.

Tùy vào từng trường hợp, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp phẫu thuật phù hợp, bao gồm:

• Phẫu thuật mở ngách trán đối với bệnh viêm xoang trán mãn tính.
• Phẫu thuật mở khe mũi giữa, bóng sàng đối với bệnh viêm xoang hàm và sàng trước.
• Phẫu thuật nạo sàng đối với bệnh viêm xoang sàng trước và sau.
• Phẫu thuật mở thông xoang bướm đối với bệnh viêm xoang bướm mãn tính.

Điều trị bằng Đông y

Ngoài các phương pháp điều trị bằng Tây y, Đông y cũng có rất nhiều bài thuốc chữa bệnh hiệu quả giúp cải thiện các triệu chứng của bệnh viêm xoang mãn tính. Việc điều trị bệnh bằng thuốc Đông y được đánh giá là an toàn, hiệu quả, tác động tới sức khỏe tổng thể, giúp ngăn ngừa bệnh tái phát.

Dưới đây là một số bài thuốc chữa bệnh phổ biến, bạn có thể tham khảo: 

Bài thuốc 1: Bài thuốc thanh nhiệt, dưỡng âm, nhuận táo  

Bài thuốc này có tác dụng làm giảm các triệu chứng của bệnh viêm xoang mãn tính như: Chảy nước mũi, dịch mũi có mùi hôi khó chịu, nhức đầu, đau nhức trán tái phát nhiều lần.

• Nguyên liệu: Kim ngân hoa 16g, hoàng cầm 12g, ké đầu ngựa 16g, mạch môn đông 12g, sinh địa 12g, hà thủ ô 20g, huyền sâm 12g, đan bì 12g, tân di 8g.
• Cách thực hiện: Người bệnh sắc thuốc uống mỗi ngày 1 thang, nên chia thành 2-3 lần và uống hết trong ngày.

Bài thuốc 2: Bài thuốc dưỡng âm, thanh hỏa, thông khiếu

Bài thuốc này được sử dụng để điều trị bệnh viêm xoang mãn tính, viêm mũi vị ứng lâu ngày với các triệu chứng như: Nghẹt mũi, đau đầu, cảm, nóng trong, sợ lạnh, khô miệng, tái phát nhiều lần.

• Nguyên liệu: 16g thương nhĩ tử, 16g tân di, 10g bạc hà, 20g bạch chỉ, 14g xuyên khung, 14g đương quy, 14g bồ công anh, 16g hạ khô thảo, 16g kim ngân.
• Cách thực hiện: Thuốc có thể dùng để sắc lấy nước uống mỗi ngày 1 thang hoặc nghiền nhỏ để nặn thành viên hoàn. Liều lượng dùng theo hướng dẫn của các thầy thuốc.

Bài thuốc 3: Bài thuốc bổ âm tiếp dương, tiêu viêm, giáng hư hỏa, thông khiếu

Bài thuốc này có tác dụng điều trị chứng đau đầu, sổ mũi, nghẹt mũi, được dùng cho người bị viêm xoang mãn tính và viêm mũi dị ứng lâu năm.

• Nguyên liệu: 20g thục địa, 16 hoài sơn, 14g phục linh, 12g sơn thù, 12g đơn bì, 12g quế chi, 12g câu kỷ tử, 12g bạch truật, 12g đảng sâm, 12g táo nhân, 10g viễn chí, 8g trạch tả, 8g mạch môn, 10g nhục thung dung, 6g phụ tử, 12g ngưu tất.
• Cách sử dụng: Các vị thuốc trên đem sắc lấy nước uống hoặc tán thành bột, nặn thành viên hoàn và uống. Liều lượng cụ thể cần dùng theo hướng dẫn của thầy thuốc.

Cải thiện bệnh tại nhà

Người bệnh có thể kết hợp sử dụng thuốc với một số biện pháp chăm sóc tại nhà dưới đây để giúp bệnh nhanh được cải thiện:

Xông hơi

Đây là một mẹo giúp cải thiện các triệu chứng của bệnh viêm xoang tại nhà mà bất cứ ai cũng nên thực hiện. Việc xông hơi sẽ giúp tăng cường lưu thông máu, giúp vùng mũi xoang được thông thoáng, dễ chịu hơn. Người bệnh có thể nấu nước lá bưởi, lá hương nhu sau đó dùng một chiếc khăn sạch chùm lên đầu để hơi nước bốc lên. Giữ nguyên như vậy trong vòng 10-15 phút, mỗi ngày thực hiện 3 lần sẽ giúp các triệu chứng của bệnh thuyên giảm.

Nước muối

Nước muối có tác dụng kháng viêm, diệt khuẩn, chống nhiễm trùng rất tốt. Người bệnh nên dùng nước muối để vệ sinh hai bên lỗ mũi của mình. Mỗi ngày thực hiện 2 lần sẽ hỗ trợ làm giảm chứng viêm mũi, viêm xoang một cách hiệu quả.

Chườm ấm

Chườm ấm có thể giúp cải thiện các triệu chứng khó chịu của bệnh viêm xoang, giúp giảm đau nhức mũi, làm thông thoáng đường thở, làm tan chất nhầy giúp chúng thoát ra ngoài dễ hơn. Người bệnh chỉ cần dùng một chiếc khăn bông, nhúng vào nước ấm, vắt khô và chườm lên vùng chữ T. Mỗi ngày thực hiện 2-3 lần, mỗi lần 10 phút bạn sẽ cảm thấy dễ chịu ngay lập tức.

Sử dụng trà thảo mộc

Các loại trà thảo mộc như trà hoa cúc la mã, cây xô thơm, cỏ xạ hương, cỏ cà ri,…. có chứa nhiều họa chất giúp kháng khuẩn tự nhiên. Nhâm nhi một tách trà nóng sẽ giúp bạn cảm thấy dễ chịu, cải thiện tình trạng viêm nhiễm tại xoang mũi và vùng hầu họng.

Chế độ dinh dưỡng dành cho bệnh nhân viêm xoang

Người bị viêm xoang mãn tính cần có chế độ ăn uống đa dạng, đầy đủ dưỡng chất. Vì vậy người bệnh cần tích cực bổ sung các thực phẩm sau:

• Thực phẩm giàu kẽm: Bao gồm hải sản, tôm, cua, ốc, thịt heo, ngũ cốc… giúp giảm tình trạng sưng viêm niêm mạc mũi.
• Thực phẩm giàu vitamin C: Bao gồm bông cải xanh, cải bó xôi, khoai tây, khoai lang, cam, quýt,… có tác dụng tăng cường miễn dịch, làm loãng dịch nhầy và cải thiện triệu chứng bệnh.
• Thực phẩm giàu omega-3: Bao gồm cá hồi, cá nục, cá mòi, cá trích, hạt lanh, hạt hướng dương… giúp hỗ trợ điều trị bệnh viêm xoang, giảm đau nhức, khó chịu do bệnh gây ra.
• Thực phẩm có khả năng kháng khuẩn: Bao gồm gừng, hành hẹ, tỏi, mật ong… hỗ trợ kháng khuẩn, chống viêm, làm dịu tổn thương mũi họng.

Bên cạnh đó, người bệnh cũng cần hạn chế những thực phẩm dưới đây để tránh tình trạng viêm nhiễm kéo dài và khiến bệnh trở nên nặng hơn.

• Thực phẩm nhiều đường như bánh nướng, kẹo, bánh quy, bánh kem, soda, trà sữa, mứt,…
• Chất béo bão hòa như mỡ và da động vật, món ăn tráng miệng, đồ ăn nhanh, một số sản phẩm từ sữa…
• Thực phẩm gây dị ứng như hải sản, đậu phộng, sữa, thực phẩm lên men, thức ăn lạ như nhộng ong, nhộng tằm… 
• Đồ ăn cay nóng bao gồm ớt, mù tạt, hạt tiêu, riềng,…
• Rượu bia, thuốc lá, các chất kích thích và cà phê,…

Phòng ngừa bệnh lý viêm xoang mãn tính

Để phòng tránh bệnh viêm xoang mãn tính, người bệnh cần chú ý thực hiện những vấn đề sau:

• Điều trị dứt điểm khi bị các bệnh về đường hô hấp như cảm cúm, viêm mũi dị ứng, viêm xoang cấp.
• Luôn sử dụng khẩu trang mỗi khi đi ra ngoài.
• Giữ ấm cơ thể khi thời tiết trở lạnh, đặc biệt là vùng cổ họng và mũi.
• Tránh tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng như khói bụi, phấn hoa, lông động vật, nấm mốc
• Tránh ăn các loại thực phẩm dễ gây dị ứng như hải sản, đậu phộng, sữa, đậu nành,…
• Vệ sinh vùng mũi họng đúng cách bằng nước muối sinh lý để loại bỏ vi khuẩn gây bệnh tại đường hô hấp.
• Giữ môi trường sống, nơi làm việc và phòng ngủ luôn sạch sẽ, tránh để vi khuẩn, nấm mốc sinh sôi phát triển.
• Không hút thuốc lá hoặc tiếp xúc với những nơi có nhiều khói thuốc,
• Tránh luồng không khí lạnh, khô chiếu thẳng vào mũi khi nằm ngủ.
• Khi tắm hoặc đi bơi, nếu bị nước vào tai hoặc mũi thì cần biết cách để đẩy nước ra ngoài.
• Tránh căng thẳng stress, làm việc quá sức, thức khuya ngủ muộn,… Vì điều này sẽ khiến cho hệ miễn dịch bị suy yếu, dễ bị vi khuẩn virus tấn công.
• Thường xuyên tập luyện thể dục thể thao với các bộ môn như yoga, đi bộ, chạy bộ, đạp xe,… để giúp tăng cường lưu thông máu và tăng cường nhịp thở, giúp hỗ trợ điều trị viêm xoang hiệu quả.

Trên đây là những thông tin về tình trạng viêm xoang mãn tính. Người bệnh nên tham khảo để biết được nguyên nhân, triệu chứng và các biện pháp điều trị. Đây là một căn bệnh lành tính nhưng nó vẫn có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng. Vì vậy người bệnh không nên chủ quan trong việc thăm khám và điều trị bệnh.