Nổi mẩn ngứa sau khi tắm là tình trạng gặp ở rất nhiều người, gây nhiều khó khăn, bất tiện trong sinh hoạt và cuộc sống của người bệnh. Nguyên nhân của tình trạng này có thể đến từ các thói quen sinh hoạt hoặc các bệnh lý khác. Nắm vững các thông tin trong bài viết dưới đây có thể giúp người bệnh phân biệt nguyên nhân và biết cách chăm sóc, điều trị an toàn, hiệu quả khi da mẩn ngứa sau khi tắm.

Nổi mẩn ngứa sau khi tắm do đâu?

Tắm là một hình thức để làm sạch da. Tuy nhiên, không ít người sau khi tắm lại gặp phải tình trạng da nổi mề đay, kích ứng, mẩn ngứa, khó chịu. Vậy nguyên nhân do đâu?

Theo các chuyên gia da liễu, tình trạng da nổi mẩn ngứa sau khi tắm có thể đến từ một trong số các nguyên nhân sau:

1. Dị ứng với sữa tắm hoặc các sản phẩm làm sạch và chăm sóc da

Sữa tắm, dầu gội, dầu xả, kem dưỡng thể, kem tẩy tế bào chết… đều có thể là nguyên nhân khiến da bạn gặp tình trạng kích ứng, nổi mẩn ngứa sau khi tắm. Nguyên nhân là do các sản phẩm này thường chứa nhiều thành phần hóa học, hương liệu, chất tạo bọt, độ pH cao khiến da dễ bị khô, kích ứng. Trong quá trình tắm, người bệnh khó nhận biết được những dấu hiệu này nhờ sự cấp ẩm liên tục của nước. Tuy nhiên, sau khi tắm, da sẽ bị khô, trở nên ngứa ngáy, châm chích, xuất hiện các nốt mẩn đỏ, phát ban, khó chịu.

Dị ứng với các sản phẩm chăm sóc và làm sạch da thường xuất hiện nay tại thời điểm sau khi tắm, có thể kéo dài vài giờ hoặc vài ngày tùy thuộc vào quá trình chăm sóc và cơ địa của mỗi người. Trong trường hợp bị dị ứng với các sản phẩm này, người bệnh cần ngừng sử dụng và đi khám nếu xuất hiện các triệu chứng dị ứng nặng.

2. Nổi mẩn ngứa sau khi tắm do khô da

Lớp dầu tự nhiên trên da chính là hàng rào cân bằng độ ẩm và bảo vệ da khỏi các tác nhân gây bệnh. Việc tắm lâu, tắm nhiều hoặc tắm nước quá nóng sẽ khiến da mất đi lớp lipid bảo vệ này, làm độ ẩm da giảm xuống khiến hàng rào bảo vệ bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Lúc này, làn da sẽ trở nên khô, ngứa, nứt nẻ, căng rát, nổi mẩn, kích ứng.

3. Mề đay cholinergic

Mề đay cholinergic hay mề đay do cholin là một dạng dị ứng mề đay vật lý, gây ra bởi các tác nhân nhiệt độ và mồ hôi. Đây cũng là một trong những nguyên nhân gây hiện tượng nổi mẩn đỏ ngứa sau khi tắm phổ biến ở rất nhiều người.

Khi bị mề đay do cholin, da người bệnh thường có dấu hiệu nóng, phát ban, nổi mẩn đỏ, sần sùi và cảm giác châm chích, khó chịu. Nguyên nhân của tình trạng này có thể do tác nhân nhiệt độ nước tắm, nhiệt độ môi trường, các hóa chất… 

4. Bị nổi mẩn ngứa sau khi tắm do bệnh viêm da tiếp xúc

Viêm da tiếp xúc là một dạng dị ứng da xuất hiện khi cơ thể bạn tiếp xúc với các tác nhân gây bệnh. Tác nhân này chủ yếu đến từ môi trường bên ngoài như hóa chất từ xà phòng, sữa tắm, chất liệu quần áo, các hóa chất có trong nguồn nước tắm… 

Khi tiếp xúc với da, các tác nhân này sẽ kích thích cơ thể sẽ sản sinh ra một số chất trung gian gây ra các phản ứng dị ứng. Biểu hiện là da khô ngứa, nứt nẻ, tróc vảy, nổi mẩn… Trong một số trường hợp nặng hơn, da có thể xuất hiện các mụn nước, mụn mủ, thậm chí là nhiễm trùng và hoại tử.

5. Dị ứng nước tắm hay ngứa nước vô căn

Nổi mẩn, ngứa da sau khi tắm do dị ứng với nước còn được gọi là ngứa nước vô căn (tên khoa học Aquagenic pruritus). Tình trạng này thường xảy ra khi cơ thể tiếp xúc với nguồn nước lạ như nước ở bể bơi, ao, hồ… chưa qua xử lý. Một số thành phần có trong các nguồn nước này có thể gây ra một số phản ứng dị ứng trên cơ địa người tiếp xúc như sưng đỏ, nổi sần, nổi mụn nước, ngứa ngáy…

6. Nổi mẩn đỏ ngứa sau khi tắm do sử dụng nước cứng

Nước cứng là loại nước chưa được xử lý, chứa nhiều kim loại nặng như Mg, Ca. Các kim loại này nếu thường xuyên tiếp xúc với da sẽ khiến da trở nên khô, ngứa rát, nổi mẩn, khó chịu.

7. Thói quen khi tắm

Những thói quen như sử dụng vật liệu cứng chà xát da với lực quá mạnh hoặc lau khô người sai cách… có thể khiến da bị tổn thương, mất độ ẩm trở nên khô nẻ, sần sùi và ngứa ngáy. 

Da mẩn ngứa sau khi tắm có nguy hiểm không?

Theo bác sĩ Lê Phương – Giám đốc chuyên môn Tổ hợp Y tế Quân dân 102: “Mẩn ngứa sau khi tắm là hiện tượng lành tính, gần như không đe dọa trực tiếp đến sức khỏe và tính mạng con người. Tuy nhiên, những cơn ngứa dữ dội có thể gây ra những ảnh hưởng không nhỏ đến sinh hoạt và cuộc sống, làm mất thẩm mỹ, khiến người bệnh mất tự tin trong giao tiếp, công việc.”

Phần lớn các trường hợp nổi mề đay sau khi tắm có mức độ nhẹ, ít nguy hiểm và biến mất sau đó vài giờ nếu được chăm sóc đúng cách. Tuy nhiên, ở những người có cơ địa dễ dị ứng, làn da nhạy cảm, tình trạng mẩn ngứa này có thể kéo dài vài ngày, thậm chí vài tuần và đe dọa gây ra những biến chứng nguy hiểm.

Biến chứng nguy hiểm nhất người bệnh có thể gặp phải nếu không chăm sóc và điều trị mẩn ngứa sau khi tắm đúng cách là nhiễm trùng. Các tổn thương da hở do gãi nhiều, chà xát mạnh sẽ tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập, phát triển gây nhiễm trùng da, sau đó là nhiễm trùng máu.

Cách khắc phục tình trạng da nổi mẩn ngứa sau khi tắm

Hiện tượng nổi mẩn đỏ ngứa sau khi tắm thường thuyên giảm nhanh chóng sau khi được chăm sóc và điều trị phù hợp. Tùy vào mức độ biểu hiện và các tổn thương trên da, người bệnh có thể tham khảo, lựa chọn các phương pháp điều trị và khắc phục sau:

1. Tránh xa các tác nhân gây mẩn ngứa

Mẩn ngứa có thể xảy ra sau khi tắm nếu người bệnh sử dụng nước tắm quá nóng, chà xát mạnh, sử dụng sản phẩm làm sạch không đúng cách… Do vậy, biện pháp đầu tiên để cải thiện và phòng ngừa tình trạng mẩn ngứa da là cần tránh xa các tác nhân này.

Cụ thể:

• Sử dụng nước tắm có nhiệt độ phù hợp (khoảng 35 – 40 độ C)
• Không nên tắm quá lâu. Thời gian tắm thích hợp là 15 -20 phút/lần.
• Lựa chọn các sản phẩm dầu gội đầu, sữa tắm, kem tẩy tế bào chết có thành phần tự nhiên. Loại bỏ các sản phẩm gây dị ứng trước đó.
• Hạn chế chà xát mạnh lên làn da trong quá trình tắm
• Hạn chế tắm biển, ao, hồ, tắm ở các bể bơi công cộng nếu có tiền sử dị ứng nước.

2. Sử dụng kem dưỡng ẩm

Khô da là một trong những nguyên nhân phổ biến gây nổi mẩn ngứa sau khi tắm. Để khắc phục tình trạng này, người bệnh có thể sử dụng các loại kem dưỡng ẩm. Nên cân nhắc lựa chọn các sản phẩm có thành phần tự nhiên, không chứa hương liệu, cồn và các chất bảo quản độc hại. 

Hiện nay, một số sản phẩm kem dưỡng da được bổ sung các thành phần làm mất, sát trùng nhẹ và phục hồi da như Panthenol, Vitamin B5, Zinc, Acid hyaluronic, Vitamin E, Niacinamide và Glycerin… Người bệnh có thể tham vấn ý kiến chuyên gia để lựa chọn sản phẩm dưỡng da phù hợp với tình trạng bản thân. Thực hiện bôi kem dưỡng ẩm 2 – 3 lần/ ngày, nên bôi ngay sau khi tắm để đạt hiệu quả tốt nhất.

3. Cải thiện mẩn đỏ ngứa sau khi tắm bằng các nguyên liệu tự nhiên tại nhà

Các biện pháp dưới đây sử dụng nguyên liệu tự nhiên, khá an toàn, dễ làm mà hiệu quả lại cao.

• Tắm nước lá trà xanh: Đun sôi một nắm lá trà xanh đã rửa sạch với khoảng 2 lít nước. Pha thêm một lượng nước lạnh vừa đủ đến nhiệt độ thích hợp rồi tắm hoặc rửa vào các vùng da bị ngứa.
• Sử dụng nha đam: Người bệnh có thể lấy 1 – 2 lá nha đam, bóc vỏ xanh, lấy phần thịt chà nhẹ lên vùng da bị ngứa để làm dịu da, giảm khô rát, giảm kích ứng hiệu quả.
• Tắm nước lá bạc hà: Lá bạc hà có tác dụng làm mát, dịu da, giảm ngứa, của thiện mẩn đỏ hiệu quả. Người bệnh chỉ cần lấy một nắm lá bạc hà rửa sạch, đun sôi với 2 lít nước. Pha loãng với nước lạnh rồi tắm hằng ngày.
• Uống nước rau má: Xay nhuyễn một nắm thân và lá rau má rửa sạch, ngâm với nước muối pha loãng trong khoảng 20 phút, sau đó đem xay nhuyễn, vắt lấy nước. Uống mỗi ngày một ly nước rau má này có thể giúp cơ thể thanh nhiệt, ngừa và cải thiện tình trạng ngứa, nổi mẩn đỏ sau khi tắm.

Các mẹo dân gian có thể giúp cải thiện và phòng ngừa tình trạng nổi mẩn ngứa sau khi tắm an toàn và hiệu quả. Tuy nhiên, phương pháp này chỉ mang lại hiệu quả cải thiện ngay tại thời điểm sử dụng. Người bệnh có thể bị tái phát bệnh trong những lần tiếp theo. Hơn nữa, áp dụng mẹo dân gian sai cách có thể dẫn tới các nguy cơ viêm da, bội nhiễm, nhiễm trùng, gây khó khăn trong điều trị.

4. Khi nào nên dùng thuốc tây trị ngứa, nổi mẩn

Dùng thuốc trị ngứa, cải thiện dị ứng sau khi tắm giúp hỗ trợ cắt cơn nhanh chóng và tiện lợi. Tuy nhiên, không phải trường hợp nào người bệnh cũng được khuyến khích dùng thuốc Tây để điều trị triệu chứng này. Bởi các loại thuốc tây có thể gây ra những tác dụng phụ nguy hiểm như viêm mô tế bào da, viêm da, mỏng da, loét da… Hơn thế, lạm dụng thuốc tây có thể gây nguy cơ nhờn thuốc kháng thuốc, khiến làn da trở nên nhạy cảm hơn, dễ dị ứng và phụ thuộc vào thuốc điều trị.

Việc sử dụng thuốc tây trị mẩn ngứa sau khi tắm cần tuân theo chỉ định của bác sĩ sau khi đã tiến hành thăm khám và chẩn đoán. Các loại thuốc tây thường được sử dụng trong điều trị mẩn ngứa gồm:

• Thuốc kháng Histamin H1: Thường sử dụng các loại thuốc kháng Histamin thế hệ mới ít gây buồn ngủ và ức chế thần kinh trung ương như Loratadin, Desloratadin, Fexofenadin, Terfenadin, Astemizol…
• Thuốc chứa Corticoid: Hydrocortisone, Fluocinolone, Triamcinolone, Betamethasone, Dexamethasone… Có thể dùng dạng bôi ngoài hoặc dạng uống để giảm cảm giác ngứa, giảm dị ứng và phòng ngừa viêm nhiễm hiệu quả. 
• Thuốc làm mát da, giảm ngứa khác: Một số loại kem, mỡ bôi có chứa thành phần Pramoxine hydrochloride, Menthol… có thể giúp tăng cường độ ẩm, giảm cơn ngứa nhanh chóng.

5. Dùng thuốc Đông y điều trị nổi mẩn ngứa sau khi tắm

Theo quan điểm của đông y, tình trạng mề đay mẩn ngứa nói chung được xếp vào chứng phong sang, có thể khởi phát do nhiều yếu tố bên trong hoặc bên ngoài cơ thể. Trong đó, nguyên nhân bên ngoài có thể là phong hàn, nhiệt độc, thời khí ôn dịch. Nguyên nhân bên trong có thể đến từ sự suy giảm chức năng tạng phủ, mất cân bằng âm dương… Sự kết hợp các nguyên nhân này sẽ gây tích tụ các chất độc dưới bề mặt da, gây nổi mề đay, mẩn ngứa dạng nốt hoặc mảng với kích thước và trạng thái khác nhau.

Cách chữa mẩn ngứa bằng đông y dựa trên nguyên tắc thanh nhiệt, giải độc, chống dị ứng, trừ phong, tán hàn. Ngoài ra, dựa trên cơ địa mỗi người, các bài thuốc sẽ đi sâu vào tạng phủ, điều hòa các chức năng cơ thể, lập lại cân bằng âm dương, cải thiện bệnh từ bên trong và ngứa tái phát.

Cách chữa mẩn ngứa sau khi tắm bằng thuốc đông y có ưu điểm mang lại hiệu quả lâu dài, hạn chế các nguy cơ tái phát nhiều lần. Hơn nữa, phương pháp này sử dụng nguyên liệu thảo dược, khá an toàn, lành tính, phù hợp với hầu hết các đối tượng người bệnh, bao gồm cả trẻ em và phụ nữ thời kỳ thai sản. Tuy nhiên, thời gian để thuốc đông y phát huy tối đa tác dụng thời kéo dài hơn các phương pháp khác. Do vậy, để hiệu quả và an toàn, người bệnh cần lựa chọn đúng các cơ sở khám chữa uy tín, uống thuốc đúng liệu trình và chỉ dẫn của bác sĩ điều trị.

Phần lớn các trường hợp nổi mẩn ngứa sau khi tắm đều có thể nhanh chóng cải thiện nếu được chăm sóc và điều trị đúng cách. Hy vọng bài viết trên đã giúp người bệnh hiểu rõ về căn nguyên của tình trạng này và biết cách điều trị, chăm sóc an toàn, hợp lý và hiệu quả tốt nhất.