Nổi mẩn ngứa ở chân, tay là vấn đề rất nhiều người đang gặp phải, đặc biệt là vào thời điểm mùa hè nắng nóng. Thông thường tình trạng mẩn ngứa ở chân, tay có thể tự thuyên giảm sau một thời gian. Tuy nhiên trong nhiều trường hợp nổi mẩn ngứa xảy ra trong thời gian dài thì có thể là dấu hiệu của bệnh lý mãn tính hoặc tiềm ẩn khác bên trong cơ thể bạn. Vì vậy, người bệnh cần chủ động thăm khám và điều trị sớm để tránh những biến chứng do bệnh kéo dài.

Nổi mẩn ngứa ở chân, tay là triệu chứng bệnh gì?

Nổi mẩn ngứa ở chân, tay khiến người bệnh rất khó chịu, gây ra những bất tiện trong sinh hoạt và ảnh hưởng cả đến vấn đề thẩm mỹ, tâm lý của người bệnh. Tình trạng này thường khởi phát do nhiều nguyên nhân khác nhau, liên quan đến những yếu tố cơ địa người bệnh (bên trong) và các tác nhân từ môi trường sống (bên ngoài). Tùy vào nguyên nhân bệnh lý mà tình trạng mẩn ngứa có sự khác biệt về hình dáng, kích thước, màu sắc, mức độ ngứa ngáy, vùng da chịu ảnh hưởng. Một số nguyên nhân gây nổi mẩn ngứa ở chân, tay phổ biến như:

1. Bệnh nổi mề đay mẩn ngứa

Nổi mề đay (mày đay) là phản ứng của da khi gặp phải các tác nhân gây dị ứng (thức ăn, thời tiết, thuốc, côn trùng cắn,…) hoặc do da chịu ma sát với giày dép, quần áo chật.

Dấu hiệu đặc trưng của bệnh bao gồm: Nổi mẩn ngứa dọc cánh tay và bắp chân, màu đỏ hoặc hồng nhạt, vô cùng ngứa ngáy, khó chịu. Các nốt mề đay thường khởi phát đột ngột, diễn tiến nhanh và tự thuyên giảm sau một vài ngày. Tuy nhiên ở một vài trường hợp mề đay lan rộng và kéo dài đến hơn 6 tuần (mề đay mãn tính).

2. Nhiễm nấm da chân, tay

Nổi mẩn ngứa ở chân, tay cũng có thể là dấu hiệu cho biết bạn đã bị nhiễm nấm do đây là vị trí không có tuyến bã và có tần suất tiếp xúc nhiều với các dị nguyên.

Có nhiều nguyên nhân khiến bạn bị nhiễm nấm như: Môi trường sống ẩm thấp, mang giày dép quá chật, sử dụng chung vật dụng cá nhân với người nhiễm bệnh, thường xuyên bị ra mồ hôi chân tay,…

Bệnh khởi phát với các triệu chứng nổi mẩn ngứa ở chân tay đi kèm với đó là cảm giác ngứa ngáy, đau rát trên da. Sau đó, da xuất hiện mụn nước, tiết dịch, có vảy trắng bong tróc. Một số trường hợp người bệnh có thể nổi mẩn ngứa ở mu bàn chân.

Vi nấm thường tích mầm bệnh ẩn trong một thời gian dài (từ 6-9 tháng), sau đó lây lan nhanh chóng và có thể tái phát nhiều lần.

3. Viêm da tiếp xúc

Viêm da tiếp xúc ở chân, tay thường xảy ra sau khi da tiếp xúc với tác nhân gây ngứa hoặc dị ứng như kim loại, hóa chất, nhựa thực vật, dịch tiết của côn trùng,… Các tác nhân này gây tổn thương lớp sừng khiến da nổi mẩn ngứa, đỏ rát.

Nổi mẩn ngứa do viêm da tiếp xúc chủ yếu gây ra tổn thương tại vùng da tiếp xúc dị nguyên, thường không có xu hướng lây lan tới các vùng da lành khác.

4. Viêm da cơ địa

Viêm da cơ địa có thể xảy ra ở bất cứ vùng da nào trên cơ thể, nhưng thường gặp nhất là ở bàn tay và chân. Vì vậy, tình trạng nổi mẩn ngứa ở chân, tay (đặc biệt là khuỷu tay, mu bàn chân, khoeo chân) có thể là biểu hiện của loại bệnh lý này.

Bệnh thường tiến triển theo từng giai đoạn từ cấp tính đến mãn tính. Ban đầu, người bệnh có thể thấy vùng da bị viêm nổi mẩn đỏ, mụn nước và ngứa ngáy dữ dội, đặc biệt về đêm. Sau khi mụn nước vỡ, chảy dịch, để lại mảng da dày cứng màu xám.

Do vùng da tổn thương rất ngứa ngáy, người bệnh gãi hoặc chà xát nhiều có thể khiến da bị trầy xước, nhiễm trùng, sưng mủ. 

5. Bệnh tổ đỉa (chàm tổ đỉa)

Chàm tổ đỉa được xếp vào là một thể của bệnh chàm – eczema, thường khởi phát mạnh vào mùa xuân hè. Hiện chưa có kết luận chính xác nhất về nguyên nhân gây bệnh. Tuy nhiên, kết quả nghiên cứu đã cho thấy bệnh có liên hệ mật thiết với yếu tố di truyền, cơ địa dị ứng và các vấn đề về thần kinh.

Bệnh tổ đỉa đặc trưng với tổn thương da có dạng mẩn ngứa, mụn nước mọc rải rác hoặc tập trung ở lòng bàn tay hoặc lòng bàn chân. Các nốt mẩn này mọc sâu trong cấu trúc da nên không tự vỡ mà thường tự tiêu đi. Sau khi tự tiêu, vùng da tổn thương xuất hiện lớp sừa dày, cứng, màu vàng nhạt. 

Nếu người bệnh gãi hoặc cào nhiều có thể dẫn tới tình trạng nhiễm trùng da. Bệnh thường bùng phát nhanh trong 3-4 tuần, sau đó sẽ tự thuyên giảm.

6. Bệnh ghẻ lở/chóc lở

Bệnh ghẻ cũng là một trong những nguyên nhân có thể gây nổi mẩn ngứa ở chân, tay. Đây là một dạng viêm nhiễm ở da do sự xâm nhập của ký sinh trùng Sarcoptes scabiei. Sau khi xâm nhập vào da, cái ghẻ sẽ đào hang và đẻ trứng ở lớp sừng trên da do vậy thường gây ngứa dữ dội, đặc biệt càng về đêm.

Với người lần đầu mắc bệnh, cái ghẻ có thời gian ủ bệnh trên da khoảng sau 6-8 tuần kể từ khi tiếp xúc với mầm bệnh, còn với người bị ghẻ tái phát thì thời gian phát bệnh chỉ trong vòng 3-4 ngày.

Triệu chứng điển hình của bệnh bao gồm: Nổi mẩn ngứa màu đỏ thẫm, luống ghẻ, mụn nước nhỏ. Bệnh có xu hướng lây lan vô cùng nhanh sang các vùng da khỏe mạnh khác nếu không điều trị kịp thời.

7. Bệnh vảy nến

Vảy nến thuộc nhóm bệnh lý da liễu mãn tính và dễ tái phát nhiều lần nếu không sớm điều trị dứt điểm. Triệu chứng điển hình của bệnh là các mảng trắng đục, bong tróc trên da. Vùng da tổn thương nổi mẩn đỏ, ngứa da nghiêm trọng khiến người bệnh vô cùng mệt mỏi, khó chịu, hình thành tâm lý tự ti.

Người mắc bệnh vảy nến lâu ngày có thể gây ra hàng loạt biến chứng nguy hiểm như huyết áp thấp, suy thận, suy tim,…

8. Nguyên nhân khác

Bên cạnh những nguyên nhân do bệnh lý da liễu, tình trạng nổi mẩn ngứa ở chân, tay còn xảy ra do một số nguyên nhân khác như:

• Suy giảm chức năng gan, thận: Khả năng lọc và đào thải độc tố của gan, thận bị suy yếu, khiến độc tố tích tụ ở da cũng có thể gây ra biểu hiện nổi mẩn ngứa.  
• Nhiễm giun sán: Nổi mẩn ngứa ở chân, tay trong thời gian dài không dứt đi kèm với tình trạng suy nhược cơ thể, thiếu máu, sụt cân không rõ có thể là biểu hiện cơ thể nhiễm giun sán. 
• Lupus ban đỏ hệ thống: Là bệnh lý xảy ra do sự rối loạn hệ miễn dịch cơ thể, thuộc nhóm bệnh tự miễn. Bệnh gây ảnh hưởng tới cả những cơ quan nội tạng bên trong cơ thể, khởi phát đầu tiên ở da. 

Nổi mẩn ngứa ở chân, tay có nguy hiểm không? Có tự khỏi không?

Phần lớn các trường hợp bị nổi mẩn ngứa ở chân, tay có liên quan đến yếu tố di truyền, cơ địa dị ứng và hệ miễn dịch. Tình trạng này thường xuất hiện sau khi người bệnh tiếp xúc trực tiếp với tác nhân gây bệnh và thường tự thuyên giảm sau một vài ngày nếu được chăm sóc và điều trị kịp thời.

Nổi mẩn ngứa ở chân, tay thường không gây ra nguy hiểm đến sức khỏe. Tuy nhiên, mẩn ngứa dữ dội có thể khiến người bệnh thường xuyên gãi cào, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng và để lại thâm sẹo, gây ảnh hưởng không nhỏ đến sinh hoạt, tâm lý người bệnh.

Bên cạnh đó, những trường hợp bệnh nhân ngứa ngáy nghiêm trọng, kéo dài không dứt, đi kèm triệu chứng toàn thân khác thì có thể là dấu hiệu bệnh lý nguy hiểm khác bên trong cơ thể. Vì vậy, nếu gặp phải tình huống này người bệnh cần nhanh chóng đi khám để có có chẩn đoán bệnh lý và phương pháp điều trị chính xác nhất.

Khi nào cần đến khám bác sĩ ngay lập tức?

Người bị nổi mẩn ngứa ở chân, tay cần gặp bác sĩ ngay lập tức khi cơ thể xuất hiện những triệu chứng sau đây:

• Ngứa dữ dội, không dứt, vô cùng khó chịu
• Nổi mẩn ngứa ở chân, tay kéo dài trên 2 tuần mà không có dấu hiệu giảm bớt
• Các nốt mẩn ngứa lan ra các vùng da khác hoặc lan ra khắp người
• Nổi mẩn ngứa đi kèm với triệu chứng: Sốt cao, co giật, người suy nhược, mệt mỏi, thiếu máu, sút cân đột ngột, đau xương khớp,…

Phương pháp điều trị nổi mẩn ngứa ở chân, tay

Chân, tay nổi mẩn ngứa là biểu hiện của nhiều bệnh lý khác nhau. Vì vậy, để điều trị chính xác và dứt điểm tình trạng này thì trước hết người bệnh cần tiến hành thăm khám, thực hiện chẩn đoán chuyên môn để biết được bệnh lý mình đang gặp phải. Tùy theo tình trạng bệnh sẽ có phương pháp điều trị thích hợp.

Nếu mẩn ngứa ở chân, tay mới khởi phát, mức độ nhẹ người bệnh có thể điều trị tại nhà. Trường hợp mẩn ngứa nặng thì bắt buộc phải sử dụng thuốc điều trị. Dưới đây là các phương pháp điều trị nổi mẩn ngứa ở chân, tay phổ biến hiện nay: 

1. Điều trị mẩn ngứa ở chân bằng thuốc Tây y

Sử dụng thuốc Tây để điều trị mẩn ngứa là biện pháp khá mọi người thường sử dụng khá phổ biến. Các loại thuốc tây điều trị mẩn ngứa thường được bào chế dưới dạng thuốc uống và thuốc bôi ngoài da. Một số loại thuốc tây thường được kê đơn như:

• Thuốc kháng histamin nhóm H1: Dùng trong các trường hợp nổi mề đay mẩn ngứa do dị ứng, có chức năng chủ yếu là ức chế giải phóng histamin, làm giảm mẩn ngứa. Một số loại thuốc chứa histamin thường được sử dụng như:  Loratadine, Desloratadine, Cetirizine,…
• Thuốc trị mẩn ngứa corticoid: Dùng để điều trị một số bệnh da liễu như mề đay, chàm eczema, vảy nến,… Một số thuốc Corticoid phổ biến như Flurandrenolide, Temovate, Alphatrex,…
• Vitamin C bổ sung: Vitamin C có tác dụng tăng cường sức đề kháng và hệ miễn dịch của cơ thể, ức chế khả năng giải phóng các gốc histamin dưới da để thuyên giảm mẩn ngứa.
• Kem dưỡng ẩm: Có tác dụng làm dịu những tổn thương trên da, hỗ trợ phục hồi cấu trúc da.

Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc tây có thể đi kèm nhiều tác dụng phụ nên người bệnh cần tuân thủ các lưu ý:

• Sử dụng thuốc theo tư vấn kê đơn của bác sĩ.
• Không tự ý thay đổi loại thuốc, tăng hoặc giảm liều lượng thuốc khi chưa có sự đồng ý của bác sĩ.
• Khi sử dụng thuốc, nếu phát hiện các triệu chứng bất thường nào cần báo ngay cho bác sĩ điều trị.

2. Chữa mẩn ngứa ở tay, chân bằng mẹo dân gian

Nếu tình trạng nổi mẩn ngứa ở tay, chân ở mức độ nhẹ, mới khởi phát thì người bệnh có thể áp dụng một số biện pháp trị mẩn ngứa dân gian sau đây:

• Chườm đá lạnh vào vùng da mẩn ngứa: Cho đá lạnh vào túi chườm rồi áp nhẹ lên vùng da ở chân và tay, thực hiện trong khoảng 15-20 phút rồi dừng lại.
• Dùng gel lô hội: Lô hội tươi gọt bỏ vỏ ngoài, lấy phần thịt gel trong suốt bên trong thoa trực tiếp lên vùng da mẩn ngứa. Giữ lớp gel trong khoảng 15 phút rồi rửa sạch lại với nước ấm.
• Ngâm chân, tay với lá kinh giới: Chuẩn bị 1 nắm lá kinh giới rửa sạch với nước muối. Cho lá kinh giới vào nồi đun sôi cùng 2 lít nước. Pha nước cho ấm và ngâm chân, tay trong khoảng 30 phút. Lấy phần bã xoa lên vùng da mẩn ngứa.
• Tắm nước lá khế: Dùng lá khế tươi rửa sạch, đun sôi với 3 lít nước trong 15 phút. Thêm một chút muối vào và pha với nước mát để tắm hàng ngày.

Làm sao để phòng ngừa nổi mẩn ngứa ở chân, tay?

Đề ngăn ngừa nguy cơ nổi mẩn ngứa ở chân, tay tái phát hoặc bội nhiễm, bạn nên chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa sau:

• Thường xuyên vệ sinh, giữ cơ thể sạch sẽ, đặc biệt là ở các vùng da hở như chân và tay để hạn chế vi khuẩn gây bệnh bám trên da.
• Lựa chọn quần áo và giày dép rộng rãi, thoải mái, thấm hút mồ hôi. Tránh những trang phục chật chội, bó sát sẽ khiến da bị kích ứng.
• Hạn chế tối đa để da tiếp xúc trực tiếp với hóa chất độc hại. Nếu bắt buộc phải tiếp xúc thì bạn nên sử dụng dụng cụ bảo hộ chân, tay như: găng tay cao su, ủng cao su,… Và đặc biệt không đi chân trần trên nền đất, không dùng tay tiếp xúc trực tiếp với nền đất để tránh cho ấu trùng, vi nấm xâm nhập vào cơ thể qua da.
• Thực hiện khám sức khỏe tổng quát và tẩy giun định kỳ 6 tháng/lần
• Nếu chân, tay bạn bị đổ nhiều mồ hôi có thể sử dụng miếng lót giày hoặc phấn rôm.
• Tăng cường bổ sung các loại thực phẩm có tính mát, vị ôn hòa và hạn chế sử dụng thực phẩm cay, nóng, chứa chất kích thích (rượu, bia, cà phê, thuốc lá,…)
• Lựa chọn cẩn thận các sản phẩm tẩy rửa như: sữa tắm, dầu gội, sữa rửa mặt,… lành tính, có nồng độ pH phù hợp với da.
• Ngoài dưỡng ẩm cho da mặt nên chú ý dưỡng ẩm kỹ vùng da chân và tay, đặc biệt vào mùa đông.

Nổi mẩn ngứa ở chân, tay đa phần là biểu hiện của các bệnh da liễu thường gặp. Tình trạng này thường không gây ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe nhưng lại khiến người bệnh ngứa ngáy, rất khó chịu, bứt rứt. Để điều trị dứt điểm mẩn ngứa thì người bệnh nên sớm thăm khám và điều trị.