Viêm đường tiết niệu là gì? Nguyên nhân, dấu hiệu & cách chữa
Viêm đường tiết niệu xuất hiện ở cả nam và nữ, nó có thể ảnh hưởng xấu đến khả năng sinh sản nếu không chữa sớm. Vậy viêm đường tiết là gì, nguy hiểm hay không, cách nhận biết và điều trị ra sao? Cùng dongyvietnam.org tìm hiểu thông tin về bệnh qua bài viết sau.
Viêm đường tiết niệu là gì?
Viêm đường tiết niệu là một bệnh lý xảy ra ở đường tiết niệu do viêm nhiễm. Tác nhân gây bệnh chủ yếu là vi khuẩn, chúng có thể tấn công vào: Thận, bên trong niệu đạo, niệu quản và cả bàng quang.
Đây là những phần đưa chất thải ra khỏi cơ thể và rất gần với cơ quan sinh sản. Vì vậy nó tạo điều kiện vi khuẩn dễ tấn công sang các vùng lân cận, làm giảm chức năng của bộ phận sinh dục. Về lâu dài sẽ kéo theo tình trạng giảm khả năng có con.
Bệnh viêm đường tiết niệu xảy ra ở cả nam và nữ nhưng thường gặp nhiều hơn ở chị em. Lý do là vì cấu trúc niệu đạo của nữ giới ngắn nên dễ bị vi khuẩn tấn công hơn.
Dựa vào vị trí xuất hiện, các chuyên gia thường chia bệnh này thành 2 loại chính đó là:
- Viêm đường niệu đạo cao hình thành ở thận hoặc niệu quản.
- Viêm đường niệu đạo thấp thường xuất hiện ở bàng quang, trong niệu đạo hoặc tuyến tiền liệt của quý ông.
Căn bệnh này nếu điều trị từ sớm thì dễ khỏi nhưng lại dễ tái lại. Khi không chữa khỏi hẳn sẽ dẫn đến viêm bàng quang, gây suy thận và ảnh hưởng xấu đến cơ quan sinh sản.
Nguyên nhân gây viêm đường tiết niệu?
Theo nghiên cứu y khoa, nguyên nhân bị viêm đường tiết niệu ở nam và nữ có khá nhiều. Cụ thể:
Nguyên nhân gây viêm đường tiết niệu nam
- Vệ sinh: Nhiều quý ông không có thói quen thường xuyên vệ sinh cá nhân sạch sẽ, đặc biệt là vùng kín. Vì vậy, sau khi đi tiểu tiện, đại tiện hoặc quan hệ, vi khuẩn rất dễ xâm nhập vào đường tiết niệu.
- Quan hệ tình dục: Một số quý ông có tư tưởng phóng khoáng nên quan hệ thiếu kiểm soát. Điều này cùng với thói quen thủ dâm, sử dụng đồ chơi tình dục không an toàn là nguyên nhân gây viêm nhiễm nam khoa, bao gồm cả bệnh đường tiết niệu.
- Nhịn tiểu: Việc nhịn tiểu quá lâu sẽ khiến các cặn bẩn trong đó lắng lại, gây nên sỏi tiết niệu. Đây là môi trường thuận lợi cho vi khuẩn sinh sôi và tạo ổ viêm.
- Uống ít nước: Không uống đủ nước mỗi ngày làm cho hệ bài tiết làm việc khó khăn. Các cặn bã không được đào thải hết mà kết tủa lại cùng với cholesterol thừa gây ra sỏi. Nếu sử dụng rượu bia quá nhiều cũng gây nên tình trạng này.
Những nguyên nhân chủ yếu gây viêm đường tiết niệu ở nữ
- Cấu tạo niệu đạo: Niệu đạo của nữ giới không chỉ ngắn hơn ở nam mà nó còn rất gần với âm đạo và hậu môn. Đây là lý do vi khuẩn từ các vùng lân cận dễ lây lan và xâm nhập vào trong.
- Vệ sinh sai cách: Một phần chị em bị bệnh này do vệ sinh vùng kín chưa đúng cách. Chẳng hạn như lau ngược từ phía sau ra trước, từ dưới lên trên. Đây là động tác làm đẩy nhanh quá trình di chuyển của vi khuẩn từ hậu môn lên niệu đạo.
- Do băng vệ sinh: Có những loại băng vệ sinh chứa hóa chất gây dị ứng, kích ứng. Khi đeo vào nó làm đường tiết niệu bị tổn thương và viêm nhiễm.
Ngoài ra còn có nhiều yếu tố khác làm tăng nguy cơ mắc bệnh khó nói này như:
- Do hệ miễn dịch khó chống nhiễm trùng.
- Mắc bệnh lý khác như hẹp đường tiểu, sỏi tiết niệu, bệnh thận.
- Bị đái tháo đường hoặc tổn thương ở tủy sống, não bộ.
- Dùng thuốc chống trầm cảm, thuốc ức chế miễn dịch hoặc nong niệu đạo, đặt ống thông tiểu hay mới nội soi bàng quang.
- Có tổn thương hoặc bị trào ngược ở van bàng quang, niệu quản, niệu đạo.
Người bệnh cần xác định chính xác nguyên nhân dựa trên các dấu hiệu ở đường tiết niệu. Từ đó có biện pháp điều trị, xử lý từ sớm, tránh biến chứng viêm nhiễm khác.
Các triệu chứng viêm đường tiết niệu thường thấy
Do cấu tạo niệu đạo ở nam và nữ khác nhau nên khi bị bệnh ở bộ phận này, biểu hiện cũng khác biệt. Cụ thể dấu hiệu viêm đường tiết niệu ở hai giới như sau:
Ở nam giới:
- Rối loạn tiểu tiện: Quý ông buồn tiểu gấp, muốn đi lập tức nhưng lượng nước ra lại rất ít. Nước tiểu ra khỏi cơ thể gây cảm giác buốt, đau. Trung bình mỗi ngày đấng mày râu bị bệnh này sẽ đi tiểu tới 20 lần.
- Màu nước tiểu lạ: Khi quan sát phái mạnh sẽ thấy nước tiểu có màu vàng đục kèm theo máu hoặc mủ.
- Mùi nặng: Không chỉ khai, lúc này bạn còn cảm thấy khó chịu do nặng mùi.
- Đau rát: Hiện tượng này xảy ra ở đường tiết niệu và biểu hiện rõ nét hơn khi xuất tinh. Đây cũng là lý do khiến cho cánh mày râu ngại “ân ái” khi bị bệnh này.
- Sưng đỏ niệu đạo: Đây là một trong những biểu hiện phân biệt viêm đường tiết niệu với bệnh lý khác. Khi vi khuẩn xâm nhập vào trong lỗ niệu đạo thì phần này sưng lên, diện tích của lỗ bị thu hẹp. Nó khiến cho quý ông dễ bị tiểu rắt, tiểu buốt.
- Ngứa ngáy niệu đạo: Đây là triệu chứng cho thấy bệnh đã chuyển biến nặng. Nam giới cần chủ động đi khám ngay khi thấy phần niệu đạo bị ngứa.
- Lỗ sáo chảy mủ: Nhiều người có biểu hiện này nhưng lầm tưởng là bị bệnh lậu. Trên thực tế, mủ chảy ra có màu xanh hoặc vàng ở miệng lỗ sáo và có thể lẫn máu là do viêm đường tiết niệu.
Ở nữ giới
Chị em cảm thấy buồn tiểu nhiều hơn và tiểu liên tục giống như các đấng mày râu. Lượng nước tiểu cũng ít, chỉ ra mạnh và gấp lúc đầu.
- Cảm giác buốt và rắt khi nước thải được đưa ra ngoài lỗ niệu đạo.
- Đau khi tiểu tiện, khi quan hệ với bạn trai hoặc chồng.
- Đau âm ỉ quanh thắt lưng và cả vùng bụng dưới.
- Quan sát thấy nước tiểu có màu đục, có thể lẫn máu.
- Mùi khai nồng.
- Khí hư có biểu hiện bất thường cả về màu lẫn mùi.
- Trong người thường mệt mỏi, buồn nôn, cảm giác lạnh trong nhưng lại sốt cao.
Có thể thấy khá nhiều biểu hiện ở nước tiểu của nam và nữ biến đổi giống nhau khi bị bệnh này. Tuy nhiên, đó cũng là dấu hiệu thường xuất hiện ở nhiều bệnh khác. Vì vậy, bạn nên đi khám để được chẩn đoán và lên phác đồ điều trị viêm đường tiết niệu thích hợp.
[pr_middle_post]
Viêm đường tiết niệu có nguy hiểm không, cách chẩn đoán
Viêm đường tiết niệu ở nam giới và nữ vốn đều là bệnh lành tính. Nếu bị nhẹ, người bệnh chỉ bị chi phối do thường xuyên muốn đi tiểu và khó chịu do buốt, rát, đau bụng. Tuy nhiên nếu không điều trị sớm và hữu hiệu, bệnh lại tiến triển nhanh và gây biến chứng nguy hiểm. Điển hình là:
- Làm tổn thương ở đường tiết niệu do viêm mãn tính: Lúc này trong nước tiểu có máu và mủ, tức là niêm mạc đã bị tổn thương nặng.
- Hại đường sinh sản: Viêm đường tiết niệu có thể làm tắc buồng trứng, cản trở sự thụ thai. Đây là một trong những căn nguyên gây vô sinh ở các chị em.
- Gây suy thận: Trường hợp bị lâu và nặng, vi khuẩn có thể tấn công ngược lên trên và làm suy giảm chức năng thận.
- Nhiễm trùng thận: Khi di chuyển ngược dòng như vậy, vi khuẩn đồng thời làm tổn thương, gây nhiễm trùng. Đặc biệt nó có thể tạo ổ viêm ở vùng có sỏi thận.
- Nhiễm trùng máu: Viêm đường tiết niệu tái đi tái lại nhiều lần sẽ giúp vi khuẩn tấn công vào máu. Lúc này chúng sẽ đi theo đường máu và làm nhiễm trùng toàn thân. Vì thế người bệnh bị ớn lạnh, sốt cao, hoa mắt, tim đập mạnh gây ảnh hưởng lớn đến tính mạng.
- Ảnh hưởng thai nhi: Bị viêm đường tiết niệu khi mang thai nếu không điều trị sớm có thể cản trở sự phát triển của bé. Thậm chí tình trạng này còn gây ra các hệ lụy như nhiễm trùng thai nhi, nước ối, gây sinh non…
- Làm hẹp niệu đạo: Đối với nam giới, việc tái phát bệnh ở đường tiết niệu làm cho lỗ niệu đạo hẹp lại. Cho nên khi đi vệ sinh và xuất tinh sẽ vô cùng đau đớn.
- Suy giảm tình dục: Nữ giới bị đau bụng dưới, âm đạo, nam thì khó cương dương, xuất tinh, lẫn máu trong tinh dịch. Đây là những lý do khiến cả đàn ông và phụ nữ đều suy giảm khả năng tình dục khi bị bệnh này.
Vì những ảnh hưởng tiêu cực kể trên, chúng ta không thể chủ quan với bệnh ở đường tiết niệu. Ngay khi có các dấu hiệu viêm nhiễm vùng này, bạn cần đi khám để được chẩn đoán nguyên nhân.
Cách chẩn đoán
Hiện tượng viêm đường tiết niệu bên ngoài không đủ làm căn cứ xây dựng phác đồ điều trị. Bác sĩ còn phải tiến hành một số xét nghiệm để tìm hiểu rõ hơn. Cụ thể:
Với tình trạng viêm đường tiết niệu dưới:
Cần xét nghiệm nước tiểu để xác định lượng bạch cầu và phản ứng viêm. Nếu tỷ lệ bạch cầu tăng, vi khuẩn hiện diện thì chứng tỏ có mầm bệnh.
- Xét nghiệm máu: Bước này nhằm xác định bệnh nhân có nguy cơ nhiễm trùng máu hay chưa. Nếu chỉ số CRP tăng cao, cùng với lượng bệnh cầu nhiều thì càng khẳng định bạn đã mắc bệnh.
- Siêu âm tiết niệu: Đây cũng là một bước để xác định tác nhân gây viêm nhiễm ở đường tiết niệu dưới.
Chẩn đoán viêm đường tiết niệu trên như thế nào?
Bác sĩ cần chẩn đoán hình ảnh để xác định bệnh nhân có bị viêm thận không, nếu có thì ở dạng nào. Có 2 dạng viêm thận do bệnh lý này gây ra là:
- Viêm kèm theo sỏi hoặc khối u gây tắc hoặc giãn bể thận niệu quản.
- Viêm thận qua đường máu không gây bít tắc hay giãn niệu quản.
Sau khi xác định rõ tình trạng cụ thể của bệnh nhân, bác sĩ sẽ đưa ra phương án trị liệu tốt nhất. Bạn cũng có thể tham khảo, nhờ tư vấn về các cách chữa tại nhà nếu muốn.
Trị viêm đường tiết niệu đúng cách
Cách chữa viêm đường tiết niệu ở nam giới và nữ giới đều phải căn cứ vào nguyên nhân, dạng bệnh. Dựa trên các triệu chứng cụ thể, bác sĩ sẽ chỉ định hoặc tư vấn cách xử lý tốt nhất.
Cách chữa tại nhà
Viêm đường tiết niệu là bệnh phổ biến nên dân gian đã chỉ ra rất nhiều cách chữa đơn giản tại nhà. Dưới đây là một số thảo dược và chỉ dẫn sử dụng hiệu quả.
- Chữa bằng tỏi: Có thể ăn sống hoặc thêm vào các món ăn. Tỏi sẽ giúp cung cấp kháng sinh tự nhiên chống viêm như allicin, glycogen, fitonxi và hydrat cacbon giúp sát khuẩn.
- Dùng lô hội: Lấy phần gel trong chế biến thành nước uống. Lô hội sẽ cung cấp các chất chống viêm, sát khuẩn gồm Axit salixylic, chromone C-glucosyl, enzym bradykinin. Tuy nhiên không dùng dược liệu thiên nhiên này cho trẻ dưới 12 tuổi, mẹ bầu hoặc đang cho con bú.
- Mẹo dùng mùi tây: Bạn nên ép lấy nước uống để cung cấp hoạt chất apiozi, thiamin và các Omega 3, Omega 6. Từ đó đào thải vi khuẩn, chống viêm và tăng cường chức năng thận.
- Trị bằng lá trà: Đun nước lá trà để uống hoặc rửa bộ phận sinh dục. Lá trà xanh sẽ cung cấp các tatin cùng epigallocatechin-3-gallate giúp sát khuẩn, chống oxy hóa và hỗ trợ thông tiểu cho người bị viêm đường tiết niệu.
Ngoài các thảo dược trên, dân gian còn dùng ngải cứu, hạt dành dành, rau diếp cá, râu ngô và rất nhiều cây quanh nhà khác để trị bệnh này. Bạn nên tham khảo và tìm lấy dược liệu dễ kiếm nhất để áp dụng ngay từ khi mới mắc bệnh.
Điều trị Đông y
Ngoài các thảo dược vườn nhà, trị viêm đường tiết niệu người ta còn dùng các bài thuốc Đông y. Dưới đây là một số công thức cổ truyền được các lương y nghiên cứu và ghi chép lại.
Bài thuốc chữa tiểu đục
Tiểu đục là một trong những biểu hiện điển hình do viêm đường tiết niệu gây ra. Để trị chứng bệnh này, các bạn có thể dùng:
- Rau má kết hợp với rễ cỏ tranh khô và rễ cây nhót.
- Thêm kim tiền thảo, trôm lay, cây bòng bong và dây tơ hồng xanh.
- Lại cho vào xích đồng cùng các dược liệu như liên kiều, hương phụ.
- Đem tất cả đi sắc nhỏ lửa với 700ml nước, đun sôi nhỏ lửa khoảng nửa tiếng.
- Khi còn khoảng 2 bát nước cô đặc thì chắt uống nóng trong ngày.
- Nên dùng thuốc này trong nhiều ngày cho đến khi nước tiểu chuyển màu như bình thường.
Bài thuốc chữa tiểu buốt tiểu rắt do viêm đường tiết niệu
Viêm đường tiết niệu gây hiện tượng tiểu buốt tiểu rắt rất khó chịu, mệt mỏi. Nữ giới còn bị đau rát ở âm đạo, ảnh hưởng lớn tới tình dục. Để trị hết các biểu hiện này, bạn dùng:
- Quả địa phu kết hợp với rễ cỏ tranh cùng rễ đậu điếc.
- Thêm một lượng thân cù mạch cùng cây đỗ trọng, ké đầu ngựa.
- Cho đan sâm và các dược liệu khác như sa nhân, tỳ giải vào cùng.
- Đem tất cả chúng đi rửa rồi sắc với khoảng 1200ml nước, đun cho cạn dần còn khoảng 300ml thì tắt.
- Rót nước thuốc uống ấm sau bữa ăn để cải thiện khả năng đi tiểu. Dùng liên tục trong nhiều ngày nếu tình trạng bệnh chưa dứt hẳn.
Thuốc chữa tiểu ra máu do viêm ở tiết niệu
Viêm nhiễm gây tiểu ra máu là tình trạng không dễ phát hiện từ sớm. Đến khi nhìn ra nước tiểu sẫm màu hoặc có máu tươi thì bệnh đã khá nặng. Lúc này, cần tuân thủ nguyên tắc điều trị và có thể dùng thuốc sau:
- Dùng củ hoa hiên, trôm lay kết hợp với các thảo dược như trúc diệp, lá đơn mặt trời.
- Thêm kim tiền thảo và cỏ xước hai răng cùng các thảo dược khác như xa tiền tử, tiểu kế.
- Cho thêm bạch bao sao căn cùng trắc bách diệp sao đen vào thang thuốc này.
- Sau đó trộn đều lên, rửa sạch và mang đi sắc nước.
- Cho vào ấm sắc nhỏ lửa với nước để lấy khoảng 3 bát cô đặc.
- Chắt ra uống trong ngày để cầm máu, làm lành tổn thương gây xuất huyết.
- Dùng liên tục mỗi ngày 1 thang cho đến khi không còn thấy nước tiểu có biểu hiện lạ.
Với các bài thuốc Đông y, bạn có thể dùng nhiều lần mà không sợ bị nhờn thuốc. Hơn nữa đa phần các thuốc này rất lành tính. Duy chỉ phụ nữ có thai không nên dùng thuốc có cây cỏ tranh cùng một số vị làm ảnh hưởng đến em bé. Tốt nhất bạn nên đi khám hoặc trình bày rõ tình trạng sức khỏe hiện tại của mình.
Điều trị thuốc Tây
Tây y có các phương pháp nội khoa và ngoại khoa dùng trong chữa bệnh này. Trong đó, với mỗi tình trạng bệnh khác nhau sẽ được chỉ định phương án và thuốc điều trị riêng.
- Điều trị nội khoa
Dùng cho người bị bệnh viêm đường tiết niệu ở mức nhẹ. Các thuốc dùng cho trường hợp này đa phần thuộc nhóm diệt khuẩn hiệu quả.
Căn cứ vào vi khuẩn gây bệnh mà bác sĩ sẽ đưa ra thuốc chữa trị tương ứng. Người bệnh cần tuyệt đối tuân thủ phác đồ điều trị, tránh ngưng thuốc giữa chừng làm ảnh hưởng đến hiệu quả của thuốc.
- Phương pháp ngoại khoa
Là những cách dùng máy móc, thiết bị hiện đại để loại bỏ nhanh các yếu tố gây bệnh. Theo đó bác sĩ thường dùng hệ thống nhiệt trị CRS cho người bị viêm.
Đây là hệ thống dùng sóng cao tần để tập trung công dụng vào bề mặt nội bộ và mô bệnh để diệt khuẩn. Bằng cách làm đó, một số bệnh sinh học khác cũng được loại bỏ.
Cách chữa này có ưu điểm là giảm thiểu được các xâm lấn gây tổn thương da. Đồng thời loại bỏ chính xác loại khuẩn gây bệnh, loại bỏ viêm đường tiết niệu nhanh chóng. Để điều trị ngoại khoa hiệu quả, người bị bệnh này cần chú ý ăn ngủ hợp lý và kiêng quan hệ.
Cách phòng ngừa và chăm sóc khi bị viêm đường tiết niệu
Viêm đường tiết niệu có thể phòng ngừa hoặc hỗ trợ điều trị chống tái phát nếu bạn:
Điều chỉnh chế độ ăn tốt cho đường tiểu:
- Nên uống nhiều nước lọc để giúp hệ bài tiết làm việc tốt hơn. Hoặc dùng thêm nước ép từ cam, quả việt quất và các thực phẩm chứa chất kháng viêm khác.
- Sử dụng nhiều thực phẩm giàu vitamin C như súp lơ, cà chua, quả kiwi, bưởi và ổi để ức chế khuẩn E.coli cùng các tác nhân gây viêm khác.
- Ăn nhiều rau xanh và trái cây tươi để cung cấp khoáng chất, chất xơ để hỗ trợ hệ miễn dịch chống lại tác nhân gây viêm.
- Không uống cà phê, soda cùng rượu để tránh kích thích phản ứng viêm trong cơ thể, bao gồm cả ở đường tiết niệu.
- Không ăn mặn, cay, ngọt để giảm kích ứng lên bàng quang khi đang bị bệnh này.
Điều chỉnh sinh hoạt:
- Chú ý vệ sinh vùng kín sạch sẽ bằng nước rửa có độ pH phù hợp và không chứa hóa chất.
- Cần kiêng giao hợp, thủ dâm, sử dụng đồ chơi tình dục trong thời gian mắc bệnh. Khi nào các tổn thương do viêm lành lại thì mới tiếp tục hoạt động này.
- Cần nghỉ ngơi hợp lý, ngủ đủ giấc, đúng giờ và đúng đồng hồ sinh học. Không uống nhiều nước ngay trước khi ngủ.
- Nên vận động vừa sức và giữ vùng kín khô thoáng trong khi bệnh chưa dứt hẳn.
- Nên tái khám bác sĩ trong và sau quá trình điều trị. Hoặc đến bệnh viện ngay khi phát hiện những bất thường ở nước tiểu cũng như cơ quan sinh dục.
Tóm lại viêm đường tiết niệu là bệnh lý có tính nguy hiểm và dễ lây sang vùng khác. Người bệnh cần cảnh giác với các triệu chứng, nguyên nhân gây bệnh. Nếu thấy nước tiểu đổi màu, có mủ hoặc máu, cần đi khám chữa ngay. Tránh lơ là cảnh giác để bệnh khó điều trị hẳn, tái phát nhiều lần và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.
