Viêm Mũi Xoang Cấp: Dấu Hiệu Điển Hình Và Cách Điều Trị 2022
Viêm mũi xoang cấp tính là căn bệnh rất phổ biến với nguy cơ mắc bệnh lên đến 30%. Tình trạng nhiễm trùng xoang mũi nếu không được chữa trị triệt để có thể gây ra nhiều biến chứng đến mắt, não, tai, họng, phế quản… Để nhận biết bệnh nhanh chóng, lựa chọn được hướng điều trị đúng đắn và hiệu quả, mời bạn đọc cùng theo dõi bài viết dưới đây.
Viêm mũi xoang cấp là gì? Bệnh có nguy hiểm không?
Theo giải phẫu, xoang mũi thuốc nhóm xoang trước, là nơi tiếp nhận chất dịch từ xoang hàm, xoang sàng trước và xoang trán. Đây cũng là tổ chức xoang bị ảnh hưởng đầu tiên bởi các vi sinh gây hại đi từ không khí vào mũi. Các vi sinh cư trú lại đây khiến lớp niêm mạc bị sưng tấy, phù nề và cản trở dẫn lưu dịch sẽ hình thành bệnh viêm mũi xoang cấp. Ở giai đoạn cấp các triệu chứng chỉ kéo dài dưới 4 tuần.
Bệnh có thể khỏi nhanh trong vài tuần nếu người bệnh phát hiện sớm và tích cực điều trị. Tuy nhiên, các triệu chứng ban đầu của viêm xoang khá tương đồng với cảm cúm, cảm lạnh. Bệnh cũng thường phát triển sau một đợt nhiễm siêu vi nên người bệnh khó phát hiện ngay. Tình trạng viêm nhiễm có thể diễn tiến thành bán cấp rồi chuyển sang viêm mũi xoang mãn tính. Người bệnh sẽ có nguy cơ gặp nhiều bệnh lý nguy hiểm khác:
- Viêm nhiễm ổ mắt: Tỷ lệ viêm mũi xoang cấp gây biến chứng đến mắt có thể lên đến 85%. Trong đó, trẻ em dễ gặp biến chứng hơn người lớn. Hốc mắt bị nhiễm khuẩn có thể gây viêm toàn bộ tổ chức xung quanh dẫn đến viêm kết mạc, viêm mí mắt, viêm túi lệ, viêm thị thần kinh hậu nhãn cầu.
- Viêm màng não: Các vi khuẩn có thể từ viêm xoang mũi di chuyển đến nhiều tổ chức xoang khác và gây nhiễm trùng. Khi xoang sàng và xoang bướm bị viêm, người bệnh dễ gặp biến chứng viêm màng não. Viêm màng não sẽ để lại di chứng suốt đời cho dù người bệnh đã được điều trị.
- Tắc tĩnh mạch xoang hang: Các biến chứng ở mắt có thể gây tắc xoang hang khiến người bệnh có biểu hiện phù kết mạc, thậm chí là liệt mắt và mất thị lực vĩnh viễn.
- Khối sưng phồng của Pott: Cấu trúc xương của xoang có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng do nhiễm trùng lâu ngày. Nếu người bệnh nhận thấy có khối mô sưng phồng ở trán thì đó chính là biến chứng khối sưng phồng của Pott.
Nguyên nhân gây bệnh
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến viêm xoang mũi cấp, trong đó vi khuẩn chiếm phần lớn. Streptococcus Pneumoniae (Phế cầu khuẩn), Haemophilus Influenzae (trực khuẩn Gram âm) và Moraxella Catarrhalis (song cầu Gram âm) là ba chủng vi khuẩn điển hình nhất.
Chúng là nhóm vi khuẩn thường cư trú tại mũi họng của trẻ em hoặc xuất hiện sau một đợt viêm đường hô hấp do virus. Hệ thống lông chuyển hoạt động không hiệu quả cũng tạo điều kiện cho chúng phát triển nhanh và gây bệnh. Ngoài ra, người bệnh còn bị viêm mũi xoang do ảnh hưởng của:
- Dị ứng: Dị ứng có thể gây ra một loạt các phản ứng trên khắp cơ thể. Trong đó phù nề mũi là biểu hiện thường gặp nhất. Mũi bị sưng viêm cùng với quá trình tiết dịch nhầy ngày càng nhiều sẽ tạo thành dịch mủ trong xoang. Dị ứng thường xuất phát do sự kích thích của các dị nguyên như khói bụi, lông động vật, hóa chất, mỹ phẩm…khiến các kháng thể IgE sản sinh quá mức.
- Trào ngược dạ dày – thực quản: Các axit trong dịch vị dạ dày bị đẩy trở lại vùng họng và lên đến xoang do cơ trơn hoạt động sai cách. Chúng còn có khả năng kích thích dây thần kinh giao cảm khiến cho bị mũi tiết dịch nhiều và ứ đọng trong xoang. Ngoài ra, đường ruột cũng thường chứa vi khuẩn HP gây nhiễm trùng đường hô hấp và dẫn đến viêm xoang.
- Yếu tố môi trường: Không khí bị ô nhiễm, thời tiết thay đổi thất thường khiến hệ miễn dịch suy yếu và các vi khuẩn thuận lợi xâm nhập vào xoang mũi. Vào các mùa khô như mùa xuân hoặc mùa đông, cơ thể cũng dễ bị dị ứng do nấm mốc và sự thay đổi của nồng độ phấn hoa trong không khí.
- Cấu trúc mũi dị thường: Người bệnh có cấu trúc mũi bị vẹo vách ngăn bẩm sinh, khối u vòm mũi họng, xoang hơi cuốn giữa…sẽ cản trở khả năng dẫn lưu của xoang. Sau một đợt nhiễm siêu vi, người có cấu trúc mũi bất thường sẽ có nguy cơ bị viêm xoang khá cao.
- Viêm VA quá phát: VA là tổ chức amidan phát triển ở thành sau mũi họng. Khi VA bị viêm quá phát sẽ che lấp xoang mũi và dẫn đến tình trạng tắc nghẽn nghiêm trọng.
- Các bệnh lý mãn tính: Các vi sinh từ bệnh lý viêm họng, viêm amidan, viêm tai giữa có thể lây lan sang mũi nhanh chóng. Bởi tai mũi họng là các cơ quan liền kề và nối thông nhau. Ngoài ra, các bệnh gây suy giảm miễn dịch trầm trọng như đái tháo đường, HIV/AIDS cũng khiến người bệnh dễ bị nhiễm khuẩn gây viêm xoang.
Triệu chứng của viêm mũi xoang cấp
Viêm xoang cấp thường xảy ra sau những đợt cảm cúm hoặc nhiễm trùng đường hô hấp. Các căn bệnh này cũng có biểu hiện ngạt mũi, tắc mũi, chảy dịch nhiều nhưng biến mất ngay sau khoảng 3 ngày. Nếu người bệnh đã dùng thuốc điều trị nhưng triệu chứng vẫn kéo dài trên 5-7 ngày thì hãy nên nghĩ đến bệnh lý viêm xoang. Để nhận biết viêm xoang mũi cấp, người bệnh có thể căn cứ vào các triệu chứng điển hình dưới đây:
- Đau nhức vùng mặt: Do viêm xoang mũi gây sưng viêm và phù nề lớp niêm mạc nên người bệnh có cảm giác đau nhức khắp mặt. Tình trạng này nghiêm trọng nhất vào buổi sáng do dịch bị ứ đọng về đêm.
- Ngạt mũi, chảy nhiều dịch nhầy: Chức năng dẫn lưu của xoang ngày càng kém bởi dịch nhầy gây tắc nghẽn. Người bệnh sẽ cảm thấy ngạt mũi trầm trọng hơn khi nằm ngủ.
- Dịch đổi màu, mùi hôi: Trong vài ngày đầu, dịch nhầy có màu trắng tương tự như cảm cúm, cảm lạnh. Sau đó, dịch có thể chuyển sang màu xanh hoặc màu vàng và có mùi hôi.
- Ngửi kém hoặc mất ngửi: Người bệnh bị ngạt mũi, tắc mũi nên khứu giác sẽ suy giảm tạm thời. Sau khi điều trị, mũi thông thoáng trở lại thì triệu chứng này sẽ hết.
- Sốt: Đây là phản ứng sinh lý thông thường của cơ thể trước sự xâm nhập của các vi khuẩn gây hại. Não bộ truyền tín hiệu và tăng nhiệt độ cơ thể nhằm tiêu diệt vi sinh gây hại.
Người bệnh có thể gặp các triệu chứng phụ khác như đau đầu, ho, hơi thở hôi, mệt mỏi, đau răng, đau tai… Triệu chứng của viêm mũi xoang cấp chỉ tồn tại tối đa là 4 tuần. Khi điều trị không hiệu quả, bệnh diễn tiến thành mãn tính thì các triệu chứng sẽ kéo dài từ 8-12 tuần trở lên.
Cách điều trị viêm xoang mũi cấp
Dân gian, Tây y và Đông là ba phương pháp chữa viêm xoang mũi cấp phổ biến hiện nay. Để lựa chọn được phương pháp phù hợp thì phải căn cứ vào các yếu tố: mức độ viêm nhiễm, thể trạng và độ tuổi của người bệnh.
Chữa bệnh bằng mẹo dân gian
Dân gian là giải pháp chữa viêm mũi xoang cấp an toàn cho tất cả đối tượng người bệnh. Bởi bài thuốc dân gian thường được bào chế từ những nguyên liệu quen thuộc như tỏi, mật ong, gừng, ngó sen, lá trầu không… Các thảo dược này không có độc, tính ấm, đặc tính kháng khuẩn, sát trùng đã được y học hiện đại chứng minh. Người bệnh tham khảo cách bào chế đơn giản như sau:
- Nước muối sinh lý: Sử dụng 1 xi lanh 20cc bơm đầy dung dịch muối NaCl 0,09%. Sau đó nghiêng đầu sang bên phải, bơm dung dịch vào trong mũi trái để dịch nhầy thoát ra từ bên phải. Với bên còn lại thì thực hiện tương tự.
- Tỏi và mật ong: Tỏi sau khi xay nát, giã nhuyễn thì trộn cùng mật ong. Sau đó bôi trực tiếp vào trong xoang mũi trong khoảng 10 phút. Thực hiện 2-3 lần/ngày.
- Gừng và ngó sen: Gừng và ngó sen cùng đem giã nát, sau đó đắp dọc hai bên cánh mũi trong vòng 20 – 30 phút. Thực hiện 1 lần/ngày.
- Lá trầu không: Lá trầu không sau khi rửa sạch thì xay nhuyễn. Chỉ lấy phần nước cốt, lọc phần bã và bôi trực tiếp dung dịch vào trong mũi. Người bệnh cần kiên trì dùng 1-2 lần/ngày vào buổi sáng và buổi tối.
Lưu ý:
- Tuyệt đối không sử dụng các bài thuốc được bào chế với mật ong cho trẻ nhỏ dưới 1 tuổi.
- Gừng và ngó sen chỉ được bôi ngoài da, không được bôi trực tiếp vào niêm mạc mũi.
- Khi bôi, người bệnh sẽ cảm thấy mũi hơi nhức do tác động của dây thần kinh số 5.
- Chữa viêm mũi xoang cấp cho trẻ nhỏ tại nhà chỉ nên dùng nước muối sinh lý, không nên dùng các biện pháp khác.
Các biện pháp dân gian sẽ có hiệu quả tốt trong trường hợp viêm mũi xoang cấp còn nhẹ, chưa có nhiều dịch mủ. Nếu xuất hiện dịch mủ dày đặc, có mùi hôi, người bệnh không nên dùng các bài thuốc trên. Tình trạng nhiễm khuẩn nặng cần dùng đến các biện pháp có tác động mạnh và chuyên sâu như đông – tây y.
Phác đồ điều trị viêm xoang mũi cấp theo Tây y
Trước tiên, người bệnh sẽ được điều trị nội khoa bằng việc sử dụng thuốc kháng sinh, thuốc xịt mũi và điều trị tại chỗ. Kháng sinh đường uống bao gồm các loại: Penicillin/Amoxicillin, Cephalosporins, Amoxicillin/Clavulanate, Macrolides, Trimethoprim/Sulfamethoxazole… Kháng sinh sẽ được kê tùy theo chủng vi khuẩn. Do đó, người bệnh không được tự ý mua thuốc khi chưa đến bệnh viện khám.
Cùng với việc tiêu diệt vi khuẩn là kiểm soát các triệu chứng toàn thân và cục bộ. Bác sĩ sẽ kê corticoid có tác động toàn thân để ngăn ngừa tình trạng viêm nhiễm cho toàn cơ thể. Bệnh nhân được sử dụng thêm các loại thuốc xịt mũi để giảm nhanh các triệu chứng sưng viêm, tắc nghẽn tại mũi.
Mặc dù thuốc tây y giúp triệu chứng thuyên giảm nhanh nhưng luôn kèm theo nhiều tác dụng phụ. Một số người bệnh có thể bị dị ứng với thuốc kháng sinh. Còn corticoid gây nhiều ảnh hưởng đến xương, mắt, máu…
Trong trường hợp viêm mũi xoang từ dị ứng hoặc polyp mũi không do nhiễm trùng, người bệnh sẽ được sử dụng thuốc kháng histamin hoặc thuốc đối kháng thụ thể Leukotriene. Nếu sau 4-6 tuần sử dụng thuốc, các triệu chứng vẫn kéo dài, bác sĩ sẽ đánh giá lại phác đồ điều trị, điều chỉnh thuốc hoặc cân nhắc về phẫu thuật. Chẳng hạn như phẫu thuật xoang mở, phẫu thuật nội soi chức năng mũi xoang, cắt polyp mũi…
Bài thuốc Đông y chữa viêm xoang mũi cấp
Đông y là giải pháp chú trọng giải quyết căn nguyên và triệu chứng triệt để. Việc sử dụng các thảo dược tự nhiên cũng đảm bảo không gây tác dụng phụ và an toàn trong điều trị. Do đó, Đông y được coi là giải pháp tối ưu nhất để chữa các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp như viêm mũi xoang cấp. Đặc biệt là đối với người có thể trạng yếu kém, đã bị nhờn thuốc, kháng thuốc tây.
Theo quan điểm của Đông y, viêm xoang hình thành chủ yếu do chính khí hư, âm dương mất cân bằng. Các tà khí thừa cơ xâm nhập khiến Thận, Tỳ suy yếu, Can, Phế bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Do đó, bên cạnh giải quyết triệu chứng bên ngoài, việc điều trị phải chú trọng cân bằng âm dương giúp hỏa vị tự yên, điều dưỡng tạng phủ để phục hồi công năng, đẩy lùi tà khí, trị bệnh từ gốc và ngăn ngừa tái phát.
- Bài thuốc số 1: Gồm kim ngân hoa, ké đầu ngựa, mạch môn đông, hoàng cầm, thạch cao, hệ khô thảo. Tất cả các dược liệu sắc và uống mỗi ngày 1 thang để giảm triệu chứng viêm xoang.
- Bài thuốc số 2: Gồm kim ngân hoa, sinh địa, huyền sâm, hoàng cầm, ké đầu ngựa, đan bì, tân di, mạch môn đông, hà thủ ô. Các nguyên liệu dùng sắc lấy nước uống mỗi ngày.
- Bài thuốc số 3: Dùng tế tân, quế chi, cam thảo, đẳng sâm, sinh khương, bạch thược, ma hoàng, hà thủ ô, tang bạch bì, ngũ vị tử, bán hạ chế, bạch chỉ, phòng phong, ké đầu ngựa, hoàng kỳ, xuyên khung, bạch truật sắc cùng nước và uống ngày 2 – 3 lần.
Hiện này bên cạnh 3 bài thuốc trên còn có rất nhiều bài thuốc Đông y khác điều trị viêm xoang. Tuy nhiên, hầu hết các cách chữa này đều chỉ chú trọng điều trị triệu chứng khiến bệnh dễ tái phát. Hoặc một số chỉ chú trọng điều trị nguyên nhân khiến thời gian điều trị kéo dài, nhiều người nản lòng, bỏ thuốc giữa chứng, gây tốn kém và khiến bệnh nặng hơn.
Địa chỉ chữa viêm mũi xoang tốt nhất hiện nay
Để giúp người bệnh dễ dàng lựa chọn được địa chỉ khám chữa bệnh uy tín, chúng tôi xin giới thiệu những bệnh viện, phòng khám uy tín, chất lượng hàng đầu hiện nay.
- Khoa Mũi xoang của BV Tai mũi họng TW: Đây là bệnh viện hàng đầu của cả nước về ngành tai mũi họng. Khoa Mũi xoang chuyên điều trị các bệnh viêm xoang, viêm mũi, phẫu thuật chữa bệnh. Bên cạnh đó, bệnh viện cũng có nhiều kỹ thuật hiện đại được áp dụng cùng đội ngũ y bác sĩ giàu kinh nghiệm, đảm bảo hiệu quả trong chữa bệnh cho người dân.
- Tổ hợp Y tế cổ truyền Biện chứng Quân dân 102: Đây là một trong số ít địa chỉ kết hợp cả Đông y và Tây y trong chữa bệnh. Phương pháp chữa viêm mũi xoang tại đây vì thế mà khoa học, hiện đại nhưng vẫn kế thừa tinh hoa của Y học cổ truyền. Liệu trình chữa bệnh vừa an toàn, hiệu quả, vừa tiết kiệm thời gian, chi phí. Bên cạnh đó các bác sĩ cũng là những người tận tâm, coi bệnh nhân như người nhà, giúp bệnh nhân an tâm khi khám chữa.
- Nhà thuốc Đỗ Minh Đường: Nhà thuốc có hơn 150 năm tuổi trong khám chữa bệnh bằng Đông y và thực sự đã giúp hàng trăm ngàn bệnh nhân tìm lại cuộc sống. Với nhiều bài thuốc gia truyền, phương pháp chữa bệnh an toàn, phù hợp với mọi đối tượng, bệnh nhân bị viêm xoang có thể yên tâm khi đến đây thăm khám.
- Bệnh viện TW Quân đội 108: Khoa Tai mũi họng của bệnh viện không chỉ điều trị nội khoa mà còn can thiệp ngoại khoa giúp xử lý dứt điểm bệnh. Khoa cũng có đầy đủ thiết bị máy móc phục vụ khám chữa bệnh, giúp bệnh viêm mũi xoang được đẩy lùi toàn diện, không tái phát.
Chuyên gia khuyên cách chăm sóc, phòng tránh bệnh hiệu quả
Chế độ dinh dưỡng và sinh hoạt luôn đóng vai trò quan trọng trong việc phục hồi và tăng cường hiệu quả của các phương pháp điều trị. Ngoài ra, chúng còn có tác dụng nâng cao sức đề kháng và phòng ngừa bệnh tái phát sau điều trị.
Người bị viêm mũi xoang cấp phải chú ý xây dựng chế độ điều dưỡng lành mạnh, khoa học như sau:
- Nên ăn: Các loại rau nhà cải, dứa, cà chua, ổi, dâu tây, cam, quýt…vì chúng có chứa nhiều vitamin C, A, E. Các gia vị hỗ trợ sát trùng, diệt khuẩn như tỏi, gừng, nghệ. Các thực phẩm giàu axit béo omega-3 như hạt lanh, hạt chia, óc chó…
- Kiêng ăn: Các thực phẩm gây dị ứng như trứng, tôm, cá, sữa bò. Đồ uống có cồn, có ga vì chúng gây hại cho hệ miễn dịch và tăng tiết dịch nhầy. Thực phẩm có nhiều đường ức chế khả năng diệt khuẩn của hệ miễn dịch…
Bên cạnh chế độ dinh dưỡng, người bệnh cũng cần thực hiện các biện pháp ngăn ngừa các yếu tố dẫn đến bệnh:
- Luôn giữ vệ sinh răng miệng sạch sẽ để phòng tránh các bệnh về răng miệng.
- Giữ ấm cơ thể để phòng tránh bị cảm lạnh, cảm cúm, các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp.
- Vệ sinh không gian sống thường xuyên, sử dụng máy tạo ẩm, máy lọc không khí để cải thiện chất lượng không khí trong phòng.
- Giải quyết các bệnh lý thường viêm xoang hàm nhanh chóng: nhổ răng sâu, nạo VA, phẫu thuật polyp mũi, chỉnh hình vách ngăn mũi…
Viêm mũi xoang cấp sẽ có tiên lượng tốt nếu người bệnh phát hiện và điều trị từ sớm. Tuy nhiên, bệnh cũng có nguy cơ dễ tái phát bởi các yếu tố khách quan gây bệnh vẫn luôn tồn tại xung quanh chúng ta.
Tin liên quan
