Viêm Da Liên Cầu: Nguyên Nhân, Triệu Chứng Và Cách Phòng Ngừa
Viêm da liên cầu thường gặp ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, do liên cầu khuẩn xâm nhập vào da, khiến trẻ đau đớn, khó chịu và quấy khóc nhiều. Bệnh tồn tại ở nhiều thể khác nhau như: chốc lây, chốc mép, viêm quầng, hăm kẽ,… Ở mỗi thể bệnh có dấu hiệu và phương pháp điều trị khác nhau. Do đó, việc tìm hiểu thông tin về bệnh sẽ giúp bạn đọc chủ động phòng ngừa và chăm sóc da hợp lý.
Viêm da liên cầu là bệnh gì?
Viêm da liên cầu là căn bệnh ngoài da khá phổ biến ở nước ta. Bệnh xuất hiện chủ yếu vào mùa mưa vì đây là thời điểm thuận lợi để liên cầu khuẩn sinh sôi và gây bệnh.
Thông thường, trên da luôn tồn tại một lượng vi khuẩn nhất định, chủ yếu nhất là các liên cầu khuẩn và tụ cầu khuẩn. Chúng thường sinh sôi và phát triển ở những vùng da nhiều nang lông, nơi thường xuyên tiết mồ hôi và bã nhờn. Khi gặp phải những điều kiện thuận lợi như khói bụi, ẩm mốc, nguồn nước bẩn,… các liên cầu khuẩn sẽ tấn công và xâm nhập vào da, gây ra tình trạng nổi mụn mủ, viêm sưng, đau nhức trên bề mặt da.
Triệu chứng của bệnh viêm da liên cầu
Viêm da liên cầu thuộc nhóm bệnh lý về viêm da mãn tính, xuất hiện chủ yếu ở đối tượng trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Bệnh chia thành nhiều thể bệnh khác nhau, tương ứng với mỗi thể bệnh sẽ có những triệu chứng điển hình. Cụ thể như:
1. Viêm da liên cầu thể chốc lây
Thể bệnh này thường xuất hiện ở khu vực đầu, mặt, cổ, hai bên chân tay do vi khuẩn liên cầu phối hợp với tụ cầu gây bệnh.Khi bội nhiễm sẽ lây lan sang những vùng da lành khác nên được gọi là chốc lây.
Tổn thương da đặc trưng ban đầu là những bọng nước nhỏ hình tròn, có quầng viêm đỏ ở rìa ngoài. Sau một thời gian thì các bọng nước chuyển thành bọng chứa dịch mủ đục. Thời gian chuyển từ bọng nước sang bọng mủ thường rất ngắn. Khi bọng này vỡ ra, vùng da bị tổn thương sẽ khô lại và đóng một lớp vảy tiết màu vàng.
Ngoài ra, chốc lây thường gây viêm hạch ở vùng da lân cận. Bệnh chốc lây không điều trị kịp thời có thể biến chứng thành viêm cầu thận thấp, phù nề các chi và mắt do viêm cầu thận gây ra.
2. Viêm da liên cầu khuẩn thể chốc mép
Là thể bệnh dễ lây lan khi người bệnh có tiếp xúc trực tiếp với vùng da nhiễm khuẩn hoặc sử dụng chung đồ vật cá nhân như khăn tắm, khăn mặt, uống chung cốc nước, dùng chung bàn chải đánh răng,…
Triệu chứng điển hình của bệnh là các vết nứt trợt ở hai bên kẽ mép miệng. Sau một thời gian,vùng da tổn thương có xu hướng khép vảy, khô cứng lại và tiết dịch vàng.
Chốc mép khiến người bệnh gặp khó khăn trong ăn uống, giao tiếp vì rất khó mở miệng, cảm giác đau nhức, chảy máu, sưng tấy quanh mép. Trường hợp nặng hơn, người bệnh có thể nổi hạch ở vùng hàm dưới gần mang tai.
3. Viêm da thể chốc loét
Đây là tình trạng tổn thương da nghiêm trọng hơn, vì tổn thương do khuẩn liên cầu ăn sâu vào lớp trung bì da, có thể ảnh hưởng xấu đến cấu trúc da nếu không điều trị kịp thời. Thể chốc loét tương đối phổ biến ở trẻ sơ sinh, đặc biệt là những bé bị suy dinh dưỡng, thiếu cân, hệ miễn dịch kém.
Trẻ mắc bệnh xuất hiện những triệu chứng điển hình như: Da nổi mụn mủ hoặc mụn nước kích thước lớn ở chân hoặc tay. Sau khi các nốt mụn này vỡ ra, tạo thành các vết loét, có dấu hiệu nhiễm trùng ngay trên chính nền vết loét. Các vết loét kéo dài dai dẳng, khó đóng vảy, để lại sẹo thâm hoặc những vệt thẫm màu trên da.
4. Thể hăm kẽ do liên cầu khuẩn
Hăm kẽ dễ gặp phải ở những trẻ em béo phì, thừa cân, trẻ đổ mồ hôi nhiều. Bệnh xuất hiện chủ yếu ở những vùng da có nhiều nếp gấp, nhiều lỗ chân lông như xung quanh cổ, bẹn, 2 bên nách, khe mông, rốn và các vết ngấn mỡ trên da.
Khi mắc bệnh, các vùng da nhiều nếp gấp xuất hiện những trợt đỏ, ẩm ướt, chảy dịch vàng. Trẻ sẽ cảm thấy đau rát, khó chịu nếu sờ vào hoặc vùng da cọ xát với quần áo, bỉm.
5. Thể bệnh viêm quầng
Thể bệnh này thường xảy ra ở trẻ sơ sinh và người cao tuổi, do vi khuẩn streptococcus nhóm A gây ra. Thời gian vi khuẩn xâm nhập và ủ bệnh là 2-5 ngày. Ban đầu, người bệnh có biểu hiện sốt cao li bì, đôi khi còn đi kèm triệu chứng co giật, sốt rét, nôn mửa, đau nhức đầu.
Sau đó, bệnh gây ra những tổn thương da ở lớp thượng bì và trung bì với những dấu hiệu đặc trưng sau:
- Vùng da bệnh căng bóng, đỏ ửng, phù nề, trường hợp nghiêm trọng có khả năng bị hoại tử da.
- Đám viêm quầng màu đỏ tươi, tạo thành từng mảng có kích thước từ vài cm đến vài chục cm, tạo thành ranh giới rõ ràng, bờ nhô cao so với vùng da xung quanh.
- Khi sờ chạm hoặc bóp vào thấy rất đau nhức.
Người nhiễm bệnh có thể xuất hiện triệu chứng toàn than khác như hiện tượng phù nề ở mi mắt, cơ quan sinh dục; nổi hạch gần vùng da tổn thương.
Viêm quầng cần được sớm phát hiện và điều trị, nếu chậm trễ có thể gây biến chứng bệnh viêm khớp, viêm màng não, viêm nội tâm mạc, nhiễm trùng huyết rất nguy hiểm cho sức khỏe người bệnh. Thậm chí, ở trẻ sơ sinh nếu gặp biến chứng này thì tỷ lệ tử vong là cao.
Nguyên nhân gây viêm da liên cầu
Nguyên nhân chính gây viêm da liên cầu là do vi khuẩn liên cầu (streptococci) sống bám trên da. Ở điều kiện bình thường, da khỏe mạnh, chúng không gây ảnh hưởng xấu gì cho da.
Tuy nhiên, khi sức đề kháng của da kém đi kết hợp với môi trường ô nhiễm bên ngoài như mồ hôi, vết thương hở, bã nhờn,… sẽ tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển mạnh và gây viêm da liên cầu.
Bên cạnh đó, một số yếu tố cũng có thể làm tăng nguy cơ bùng phát bệnh viêm da liên cầu như:
- Cơ thể bị suy giảm hệ miễn dịch và sức đề kháng hoặc đang gặp vấn đề về da như da nhạy cảm, nổi mụn trứng cá, da nhiễm corticoid,…
- Ở trẻ em có thể do thói quen ở trẻ như: mút tay, ngậm đồ chơi, chảy nước dãi, trớ trào sữa thừa,… nhưng cha mẹ không vệ sinh da sạch sẽ, đúng cách cho con.
- Thời tiết nắng nóng, oi bức, độ ẩm cao khiến da tiết nhiều mồ hôi và bã nhờn, ẩm ướt.
- Chăm sóc và vệ sinh da không sạch sẽ, đảm bảo.
- Tiếp xúc với người bị nhiễm bệnh hoặc những đồ dùng cá nhân của người bệnh.
Viêm da liên cầu có lây không? Có nguy hiểm không?
Bệnh viêm da liên cầu có có lây không là thắc mắc, lo lắng của nhiều bố mẹ khi có con mắc bệnh. Viêm da liên cầu là bệnh da liễu có lây lan, thậm chí có thể bùng phát thành dịch bệnh nếu không được kiểm soát tốt.
Đặc biệt vào mùa mưa, giông bão, lũ lụt,… là thời điểm bệnh dễ khởi phát, lây lan nhất. Đối tượng nhiễm bệnh chủ yếu là trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, người lớn mắc bệnh thường rất ít. Do đó, cha mẹ có con nhỏ cần lưu tâm, sẵn sàng thực hiện các biện pháp phòng ngừa và điều trị bệnh.
Viêm da liên cầu có nguy hiểm không? – Bác sĩ, thầy thuốc ưu tú Lê Phương cho biết: “Viêm da liên cầu thuộc nhóm bệnh lý viêm da không quá nguy hiểm đến sức khỏe, tính mạng. Tuy nhiên khi bệnh kéo dài dai dẳng thì đây lại là một trong những nguyên nhân gây suy giảm miễn dịch và sức đề kháng, tăng nguy cơ nhiễm độc và là điều kiện hấp dẫn cho nhiều bệnh lý khác có cơ hội phát triển mầm bệnh”.
Bệnh viêm da liên cầu khi xảy ra ở trẻ nhỏ gây ra những khó chịu, khiến bé bỏ ăn, quấy khóc liên tục, dẫn đến cơ thể còi cọc, kém phát triển,… Nếu không được điều trị và chăm sóc đúng cách có thể dẫn đến tình trạng nhiễm trùng da, nguy cơ bội nhiễm dẫn đến viêm da mủ hoại thư.
Các tổn thương trên da sẽ tạo thành những thâm sẹo xấu trên bề mặt da, thậm chí có thể hoại tử da ở những trường hợp viêm da liên cầu mãn tính nghiêm trọng. Do đó, để ngăn ngừa biến chứng của bệnh, người bệnh cần sớm đi khám để có phương pháp phòng ngừa và điều trị kịp thời.
Phương pháp chữa viêm da liên cầu khuẩn
Vì viêm da liên cầu có nhiều thể bệnh cũng như triệu chứng bệnh khác nhau, do đó việc điều trị cũng phải dựa vào thể bệnh người bệnh mắc phải. Để biết chính xác phương pháp điều trị thích hợp, người bệnh cần tiến hành thăm khám để xác định rõ nguyên nhân. Sau khi thăm khám và chẩn đoán bệnh, bác sĩ có thể chỉ định điều trị theo một số hướng sau:
Điều trị viêm da liên cầu bằng tây y
1. Điều trị thể chốc lây
Nếu đang nổi bọc mủ có thể dùng kim sát khuẩn chọc mủ ra, thấm mủ vào bông, không được để mủ dây ra vùng da lành khác. Sau đó, đắp gạc có thấm các dung dịch sát khuẩn lên da.
Sử dụng thuốc bôi trực tiếp lên vùng da bị chốc lây như: thuốc mỡ Chlorocid 1%, Methylen 1%, thuốc mỡ Eosin 2%,… Nếu bệnh biến chứng nặng hơn, bác sĩ có thể chỉ định dùng thêm kháng sinh chống viêm.
2. Điều trị thể chốc mép
Dùng tăm bông chấm dung dịch nitrat bạc 0,25% vào vết thương, có tác dụng sát khuẩn, hỗ trỡ làm lành các tổn thương. Sử dụng thuốc mỡ kháng sinh điều trị tại chỗ để ngăn ngừa nhiễm trùng, thúc đẩy quá trình hồi phục da.
3. Điều trị thể chốc loét
Chốc loét là thể bệnh gây tổn thương da nặng so với các thể khác. Vì vậy, khi điều trị có thể sử dụng thuốc tím, hồ nước, Povinde để rửa sạch vết thương, ngăn ngừa nguy cơ nhiễm trùng.
Tiếp đó, người bệnh có thể dùng dung dịch bạc nitrat nồng độ 0,35% – 0,5% chấm trực tiếp lên vùng da bị chốc loét để kháng khuẩn, tiêu viêm. Với trường hợp này, người bệnh cần băng bó vết thương để hạn chế nguy cơ nhiễm trùng da.
Ngoài ra, người bệnh nên bổ sung thêm vitamin C, A, B1, B5,… để hỗ trợ quá trình lành da tốt hơn.
4. Điều trị thể hăm kẽ
Tình trạng hăm kẽ xảy ra chủ yếu ở trẻ sơ sinh, vì vậy việc sử dụng thuốc điều trị cần thận trọng, kỹ lưỡng.
Trường hợp này, bác sĩ có thể chỉ định sử dụng một số dung dịch kháng khuẩn kết hợp với thuốc làm dịu da tại chỗ. Pha loãng thuốc tím tỉ lệ 1/4000 hoặc hồ nước để rửa vết thương, các loại thuốc này có khả năng diệt khuẩn ở nồng độ thấp hiệu quả.
Tiếp đó, chấm dung dịch nitrat bạc 0,25% vào vùng da bị tổn thương.
Sau khi tắm rửa vệ sinh da sạch sẽ cho trẻ, bố mẹ có thể thoa một lớp phấn rôm mỏng nhẹ lên vùng da nhiều nếp gấp, ngấn để giữ độ khô thoáng cho da.
5. Điều trị thể viêm quầng
Sử dụng thuốc kháng sinh đặc trị như Penecillin trong vòng 10-14 ngày, không sử dụng kháng sinh liên tục trong thời gian dài. Nếu vi khuẩn không đáp ứng hoặc đáp ứng kém với loại kháng sinh được chỉ định, bác sĩ phải thay thế bằng một loại khác như Vancomycin – thường dùng trong những ca bệnh nhiễm khuẩn do liên cầu vàng.
Trường hợp bệnh nghiêm trọng, bác sĩ có thể chỉ định tiêm thuốc kháng sinh qua tĩnh mạch. Ngoài ra, có thể sử dụng thuốc giảm đau hạ sốt nếu người bệnh bị sốt, đau nhức dữ dội.
Điều trị bằng những biện pháp chăm sóc tại nhà
Ngoài việc sử dụng thuốc điều trị, người bệnh có thể kết hợp chữa viêm da liên cầu bằng mẹo gian tại nhà như:
- Chườm đá lạnh: Dùng đá lạnh bọc trong khăn hoặc túi chườm chuyên dụng, chườm trực tiếp tại chỗ để giảm bớt khó chịu ở vùng da tổn thương.
- Vệ sinh da bằng nước lá chè xanh: Chuẩn bị 100g lá trà tươi, vò nát, hãm với nước sôi trong 15 phút. Dùng nước này lau rửa vùng da bị viêm 2 – 3 lần/ngày.
- Trị viêm da liên cầu bằng rau sam: Chuẩn bị 1 bó rau sam lớn, đem nấu sôi, đun nhỏ lửa trong khoảng 1,5 – 2 tiếng cho đặc lại thành cao thì tắt bếp. Bảo quản trong lọ thủy tinh kín, để tủ lạnh, mỗi lần dùng lấy ra một lượng vừa đủ thoa đều lên da.
Những lưu ý về chăm sóc và phòng ngừa viêm da liên cầu
Để hạn chế những triệu chứng của viêm da liên cầu đồng thời hỗ trợ quá trình điều trị bệnh một cách hiệu quả, người bệnh cũng cần ghi nhớ một số lưu ý về chăm sóc và phòng ngừa bệnh như sau:
- Không dùng chung những vật dụng cá nhân với người khác như: quần áo, chăn màn, khăn mặt, khăn tắm,…
- Thường xuyên tắm rửa, vệ sinh da bằng nước ấm. Khi tắm không kỳ cọ mạnh tránh làm tổn thương da.
- Cắt ngắn móng tay, nhất là với trẻ em tránh để bé gãi cào làm trầy xước da, lâu lành bệnh.
- Thay giặt chăn nệm, gối đầu và lau chùi nhà cửa; lau dọn nhà cửa hàng ngày để hạn chế vi khuẩn trú ngụ và phát triển.
- Xây dựng chế độ dinh dưỡng lành mạnh, cân bằng các nhóm chất dinh dưỡng. Trong đó, tăng cường bổ sung nhóm thực phẩm giàu vitamin, khoáng chất, omega-3. Đông thời hạn chế sử dụng thực phẩm chua cay nóng, thực phẩm tẩm ướp nhiều gia vị, đồ uống chứa cồn,… vì có thể cản trở quá trình lành da.
Viêm da liên cầu thuộc bệnh da liễu do vi khuẩn liên cầu gây ra, có khả năng lây lan và dễ bùng phát thành bệnh dịch. Để tránh những biến chứng nguy hiểm của bệnh đối với sức khỏe, người bệnh nên nhanh chóng thăm khám và điều trị tại cơ sở y tế chuyên khoa ngay khi phát hiện triệu chứng bất thường trên da.
Tin liên quan
