Viêm da cơ địa ở chân có thể nhận biết sớm từ các dấu hiệu như da khô, ngứa, nổi sẩn đỏ, bong tróc và nứt nẻ. Bệnh thường diễn biến kéo dài, khó điều trị, dễ tái phát và ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc di chuyển và sinh hoạt hằng ngày của người bệnh. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu hơn về nguyên nhân, cách nhận biết và phương án điều trị hiệu quả, tránh tái phát căn bệnh da liễu này.

Cách nhận biết bệnh viêm da cơ địa ở chân

Viêm da cơ địa là một dạng dị ứng da thường gặp, gây nên các tổn thương da kèm theo tình trạng khô ngứa, sưng đỏ, nổi sẩn gồ và nông trên bề mặt da. Bệnh có xu hướng tiến triển thành mãn tính, dễ tái phát và phát triển mạnh ở khu vực tay và chân.

Viêm da cơ địa ở chân là thuật ngữ chỉ chỉ tình trạng tổn thương da dạng mụn nước khu trú chủ yếu ở mặt bàn chân và lòng bàn chân. Những mụn nước này gây ngứa ngáy dữ dội và dễ lan rộng sang các khu vực xung quanh.

Triệu chứng viêm da cơ địa ở chân thường dễ bị nhầm lẫn với một số bệnh ngoài da như nấm chân. Để nhận biết chính xác căn bệnh này, người bệnh có thể dựa vào một số triệu chứng sau:

• Vùng da ở mặt bàn chân và lòng bàn chân bị bệnh thường bắt đầu trở nên khô, ngứa râm ran, bong tróc, mẩn đỏ hoặc hồng.
• Xuất hiện các mụn nước nổi thành đám tại lòng bàn chân và ngón chân. Vùng da này thường trở nên ngứa ngáy, kèm theo nóng ran, khó chịu.
• Cơn ngứa thường diễn ra âm ỉ. Đặc biệt, khi người bệnh đụng chân vào nước, tình trạng ngứa sẽ trở nên dữ dội hơn. Ngứa khiến người bệnh gãi nhiều, làm mụn nước bị vỡ ra, khiến bệnh lây lan rộng sang các khu vực xung quanh.
• Sau một thời gian, mụn nước vỡ, tiết dịch gây sưng, viêm, đỏ và nóng da.
• Theo thời gian, các tổn thương da sẽ trở nên dày sừng, thâm nhiễm và khô ráp.

Những triệu chứng của bệnh viêm da cơ địa chân thường kéo dài từ 2 – 3 tuần. Sau đó, các tổn thương này sẽ chuyển sang giai đoạn liken hóa với đặc trưng là làn da khô, căng, nứt nẻ. Nếu không được điều trị sớm, vùng da chân này sẽ có nguy cơ cao bị nhiễm trùng do thường xuyên tiếp xúc với khói bụi môi trường và nước bẩn.

Một số dấu hiệu nhận biết nhiễm trùng da chân cần được điều trị sớm:

• Vùng da tổn thương tiết dịch màu vàng nhạt hoặc đậm.
• Hình thành mủ dưới da
• Da đỏ, sưng tấy, nóng và cảm giác căng nứt

Nguyên nhân gây bệnh thường gặp

Viêm da cơ địa ở chân là căn bệnh phổ biến có thể xảy ra ở mọi đối tượng, mọi lứa tuổi. Bệnh thường có tính chất di truyền, phát triển theo thời gian, bùng phát theo đợt hoặc khi gặp điều kiện thuận lợi.

Hiện nay, nguyên nhân gây bệnh chưa được xác định chính xác, cụ thể. Tuy nhiên, một số nghiên cứu khoa học chỉ ra một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh là:

• Di truyền: Theo thống kê, viêm da cơ địa do di truyền chiếm tới 60%. Trường hợp gia đình có tiền sử mắc các bệnh dị ứng, viêm da cơ địa, viêm mũi dị ứng, viêm xoang… thì khả năng con cái sinh ra có nguy cơ mắc bệnh rất cao.
• Do tiếp xúc dị nguyên: Dị nguyên là các yếu tố bên ngoài có khả năng kích thích cơ thể tình thành các phản ứng dị ứng. Đó có thể là: chất tẩy rửa, hóa chất, phấn hoa, mỹ phẩm, kim loại, thực phẩm, sợi vải, lông động vật,… Thường xuyên tiếp xúc với những yếu tố nguy cơ này sẽ làm tăng nguy cơ bùng phát hoặc tái phát bệnh.
• Các yếu tố môi trường: Môi trường ô nhiễm, nhiều khói bụi, bụi bẩn, hơi hóa chất, nấm mốc, khói thuốc lá… cũng có thể là nguyên nhân gây ra nhiều bệnh ngoài da như viêm da dị ứng, viêm da tiếp xúc, viêm da cơ địa ở chân và toàn thân. Đặc biệt, thời tiết chuyển mùa, nhiệt độ thay đổi đột ngột có thể làm suy yếu hệ miễn dịch của da, là thời điểm dễ bùng phát bệnh viêm da cơ địa ở ngón chân, lòng bàn bàn chân.

Viêm da cơ địa ở chân có lây không? Có nguy hiểm không?

Viêm da cơ địa ở chân không phải là căn bệnh truyền nhiễm. Do vậy, bệnh KHÔNG LÂY nhiễm từ người sang người. Người xung quanh có thể tiếp xúc và chăm sóc bệnh nhân viêm da cơ địa bình thường mà không cần lo lắng về các tác nhân có thể lây lan.

Mặc dù không lây nhiễm nhưng viêm da cơ địa ở chân CÓ TÍNH CHẤT DI TRUYỀN. Nếu bố mẹ mắc bệnh thì tỷ lệ con cái sinh ra có thể mang gen bệnh lên tới 80%. Tỷ lệ này có thể thấp hơn dưới 60% nếu chỉ bố hoặc mẹ mắc bệnh.

Xét về mức độ nguy hiểm, các chuyên gia da liễu cho rằng, bệnh viêm da cơ địa ở chân hay bất kỳ vị trí nào trên cơ thể đều không gây nguy hiểm lớn đến sức khỏe và tính mạng của người bệnh. Tuy nhiên, người bệnh không nên chủ quan vì bệnh có thể gây tổn thương nghiêm trọng đến cấu trúc da. Hơn nữa do tính chất tái phát theo đợt và khó điều trị dứt điểm nên về lâu dài, bệnh có thể gây ra một số biến chứng nặng nề như:

• Bội nhiễm, nhiễm trùng da: Là tình trạng vùng da tổn thương bị nhiễm virus, vi khuẩn hoặc nấm. Những triệu chứng ban đầu của bội nhiễm da thường là sưng đỏ, nóng, tụ mủ, ngứa rát, sưng tấy, sốt cao, sụt cân…
• Nhiễm trùng máu: Xảy ra khi các tác nhân gây bội nhiễm da ăn sâu vào máu. Đây là tình trạng nguy hiểm có thể gây biến chứng tử vong nếu không được điều trị kịp thời.
• Hoại tử da: Đây là biến chứng thường phát sinh sau giai đoạn bội nhiễm da và liken hóa. Ở giai đoạn này, vùng da sau điều trị sẽ không thể hồi phục lại cấu trúc ban đầu. Nhiều trường hợp nặng, người bệnh cần phải loại bỏ phần da bị hoại tử. Người bệnh cũng có thể gặp biến chứng viêm khớp cấp sau khi bị hoại tử da.

Ngoài ra, những cơn ngứa ngáy đặc trưng của bệnh viêm da cơ địa ở chân còn gây ảnh hưởng không nhỏ tới tâm lý và chất lượng sống. Người bệnh có thể phải thường xuyên phải chịu đựng cảm giác bứt rứt, tâm lý nặng nề và mất ngủ dài ngày dẫn tới suy nhược cơ thể nghiêm trọng.

Viêm da cơ địa ở chân có chữa được không? Điều trị như thế nào?

Theo nghiên cứu y học hiện đại, Viêm da cơ địa ở chân hiện tại chưa có phương pháp điều trị triệt để không tái phát. Hiện nay, nguyên tắc điều trị chủ yếu là cải thiện và kiểm soát triệu chứng, ngăn ngừa biến chứng và hạn chế tối đa tần suất tái phát bệnh.

Tuy nhiên, người bệnh cũng không cần quá lo lắng về tình trạng, mức độ diễn tiến nguy hiểm của bệnh, bởi bệnh nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách hoàn toàn có thể kiểm soát mức độ lây lan, cũng như ngăn ngừa được biến chứng nguy hiểm.

Có nhiều cách điều trị viêm da cơ địa, tùy thuộc vào kết quả chẩn đoán, tình trạng viêm nhiễm, nguyên nhân gây bệnh, bác sĩ sẽ chỉ định và đưa ra phác đồ phù hợp, nhằm mang lại hiệu quả tốt nhất. Một số phương pháp điều trị phổ biến hiện nay gồm:

Viêm da cơ địa ở chân dùng thuốc gì?

Thuốc tây được dùng phổ biến trong điều trị viêm da cơ địa nhờ hiệu quả tác dụng nhanh và tiện lợi khi sử dụng. Điều trị viêm da cơ địa bằng thuốc Tây bao gồm thuốc bôi ngoài và thuốc uống (hoặc tiêm). Thông thường, các bác sĩ sẽ ưu tiên sử dụng thuốc bôi. Nếu trường hợp viêm da nặng, tùy vào mức độ biểu hiện, bệnh nhân sẽ được chỉ định thêm thuốc uống để kiểm soát triệu chứng.

Các nhóm thuốc được sử dụng trong điều trị viêm da cơ địa ở chân bao gồm:

Thuốc bôi ngoài:

• Thuốc chống viêm chứa corticoid: Dexamethason, Hydrocortison, Triamcinolon acetonid, Clobetasol… Nhóm thuốc này có tác dụng cải thiện các triệu chứng viêm da, giảm tình trạng sưng đỏ, phù nề và ngăn chặn tiến triển của vi khuẩn gây bệnh. Từ đó kiểm soát tình trạng lây lan vi khuẩn sang vùng không bị bệnh.
• Thuốc kháng sinh: Thuốc bôi chứa hoạt chất kháng sinh (thường dùng Fusidic acid) chỉ có tác dụng làm giảm ngứa, diệt khuẩn và phòng viêm nhiễm chứ không điều trị tận gốc nguyên nhân gây bệnh.
• Kem dưỡng ẩm: Đảm bảo độ ẩm là nguyên tắc cơ bản khi điều trị viêm da cơ địa ở chân. Kem dưỡng ẩm giúp khắc phục tình trạng da khô, nứt nẻ, từ đó ngăn ngừa chảy máu da.
• Thuốc bôi ức chế miễn dịch: Tacrolimus có tác dụng tương tự corticoid nhưng không làm teo, mỏng da và giãn mạch dưới da. Thuốc thường được dùng trong chữa viêm da cơ địa ở chân và một số bộ phận khác.

Thuốc uống: Với những trường hợp viêm da dị ứng nặng, người bệnh có thể được chỉ định thêm các thuốc chống viêm corticoid, thuốc kháng sinh, hạ sốt – giảm đau, kháng Histamin… dạng đường uống tùy vào triệu chứng cụ thể.

Cách chữa viêm da cơ địa ở chân bằng thuốc Đông y

Đông y cho rằng, nguyên nhân gây bệnh viêm da cơ địa ở chân bắt nguồn từ việc khí huyết khó lưu thông, chức năng can thận suy giảm, tâm tính căng thẳng. Lúc này nếu cơ thể bị nhiễm phong hàn, nhiệt độ sẽ gây tình trạng uất kết khí huyết, hình thành độc tố tích tụ dưới da. Tình trạng này càng kéo dài sẽ dẫn tới khí huyết hao tổn, khí hư sinh phong, da cơ yếu sinh phong sinh táo. Đây chính là căn nguyên hình thành các triệu chứng bên ngoài như ngứa, đỏ, khô, sần da ở bệnh viêm da cơ địa ở chân.

Để loại bỏ các triệu chứng này, đồng thời ngăn ngừa bệnh tái phát, đông y thường chú trong phương pháp chữa bệnh đi từ căn nguyên. Đó là thanh nhiệt, trừ phong, giải độc, cân bằng chức năng tạng can, thận, điều hòa khí huyết và nâng cao sức đề kháng của cơ thể. Khi căn nguyên được loại bỏ, các triệu chứng bên ngoài sẽ tự lui, đồng thời bệnh sẽ ít có cơ hội quay trở lại. Đây chính là cơ chế điều trị tận gốc, lâu dài và toàn diện của Đông y.

Mẹo dân gian chữa viêm da cơ địa ở chân

Nếu tình trạng viêm da cơ địa mới tiến triển, người bệnh có thể chủ động tự điều trị bằng các mẹo dân gian tại nhà như:

• Bài thuốc chữa viêm da cơ địa ở chân bằng lá lốt: Lấy khoảng 50g lá lốt, rửa sạch, ngâm nước muối loãng, sau đó mang đi giã nhuyễn hoặc xay nhỏ. Vệ sinh vùng da chân cần điều trị rồi đắp trực tiếp phần lá đã giã lên, để yên khoảng 30 phút và rửa lại bằng nước sạch.
• Bài thuốc ngâm rửa bằng lá khế: Rửa sạch và ngâm nước muối loãng khoảng 100g lá khế tươi. Sau đó cho vào nồi đun cùng 2 lít nước trong khoảng 10 – 15 phút. Để nguội bớt nước này rồi dùng ngâm rửa vùng da chân bị bệnh. Sử dụng bã lá khế đắp lên vùng da bị bệnh khoảng 15 phút rồi rửa lại với nước sạch.
• Bài thuốc từ lá trầu không: Chuẩn bị 1 nắm lá trầu không, rửa sạch, vò nát, đun sôi với 2 lít nước. Thêm 1 chút muối hạt vào nồi rồi lấy nước này ngâm rửa vùng da bị viêm ở chân.
• Bài thuốc từ lá đơn đỏ: Lấy 1 nắm lá đơn đỏ, rửa sạch và ngâm với nước muối loãng. Sau đó cho vào đun với nước sôi trong khoảng 10 – 15 phút, tắt bếp và đổ ra chậu. Để nguội bớt rồi dùng nước này để ngâm, rửa vùng da chân bị bệnh.

Lưu ý: Mặc dù khá an toàn và lành tính nhưng các mẹo dân gian chữa viêm da cơ địa ở chân chỉ phù hợp với trường hợp bệnh nhẹ, mới tiến triển. Hiệu quả điều trị cũng khác nhau, phụ thuộc vào cơ địa và cách thực hiện của mỗi người. Người bệnh nên tham vấn ý kiến bác sĩ trước khi thực hiện.

Chăm sóc và phòng bệnh hiệu quả

Viêm da cơ địa ở chân là căn bệnh mãn tính, có xu hướng kéo dài và tái phát nhiều lần. Bên cạnh các phương pháp điều trị chuyên khoa, người bệnh cũng cần phải chủ động chăm sóc và phòng bệnh theo những hướng dẫn sau:

• Để giảm cơn ngứa, người bệnh có thể ngâm chân trong nước lạnh hoặc chườm nước đá.
• Dưỡng ẩm da bằng các sản phẩm chuyên dụng cho da nhạy cảm, viêm da cơ địa ngay sau khi tắm.
• Tắm và vệ sinh nhẹ nhàng vùng da chân bị viêm hằng ngày để tránh nhiễm trùng. Không sử dụng nước quá nóng để tắm, ngâm, rửa.
• Lau khô bề mặt da sau khi tiếp xúc với nước.
• Mặc quần áo thoáng mát vào mùa nóng và giữ ấm cơ thể vào mùa đông.
• Nên lựa chọn các loại trang phục thoải mái, làm từ chất liệu cotton, không sử dụng bông sợi. Không mặc quần áo quá chật vì có thể ma sát làm tăng tổn thương da chân.
• Bổ sung các loại thực phẩm giàu vitamin và rau xanh trong thực đơn hằng ngày.
• Cân nhắc lựa chọn các loại xà phòng, dầu gội, sữa tắm, mỹ phẩm, nước hoa dành cho làn da nhạy cảm. Hạn chế tối đa việc tiếp xúc với xà phòng, chỉ sử dụng với mục đích vệ sinh thân thể.
• Uống nhiều nước và tập luyện thể thao hợp lý, tăng sức đề kháng.

Viêm da cơ địa ở chân là bệnh lý không quá nguy hiểm nhưng các triệu chứng của bệnh thường kéo dài và ảnh hưởng tiêu cực để việc di chuyển, sinh hoạt và công việc của người bệnh. Người bệnh nên trang bị các kiến thức cơ bản, tuân thủ điều trị bệnh sớm và đúng cách để tránh các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra