Long đởm tả can thang: Chi tiết thành phần và cách sử dụng
Long đởm tả can thang là phương thuốc Y học cổ truyền từ lâu đời và có hiệu quả tốt, được ứng dụng cho đến tận ngày nay. Phương thuốc được xuất xứ từ cuốn “Cổ Kim Y phương tập thành” và là bài thuốc tiêu biểu nhất điều trị chứng hỏa thực ở can và đởm. Cùng tìm hiểu chi tiết về thành phần, công dụng cũng như lưu ý khi áp dụng bài thuốc này trị bệnh.
Thành phần bài thuốc Long đởm tả can thang
Phương thuốc Long đởm tả can thang được Đông y nghiên cứu và đưa vào ứng dụng trong điều trị Can Đởm thực hỏa thượng viêm và Can kinh thấp nhiệt hạ chú. Với các triệu chứng chính dễ thấy như sau:
- Can Đởm thực hỏa chứng: Đầu thống (đau đầu), mục xích (mắt đỏ), hiếp thống (hông sườn đau), khẩu thổ (miệng đắng), nhĩ lung (ù tai), nhĩ thủng (tai sưng), thiệt hồng đài hoàng (rêu lưỡi vàng), mạch Huyền Sác hữu lực.
- Can Kinh thấp nhiệt chứng: Âm thũng âm dưỡng (bộ phận sinh dục bị sưng ngứa), cân nuy (gân yếu), âm hãn (đổ mồ hôi bộ phận sinh dục), tiểu tiện lâm trọc (tiểu buốt). Hoặc chị em phụ nữ bị đái hạ hoàng xú đẳng (huyết trắng), thiệt hồng đài hoàng nị (rêu lưỡi nhờn), mạch Huyền Sác hữu lực.
Bài thuốc là sự kết hợp của các thảo dược tự nhiên, được gia giảm thành phần phù hợp theo từng thể bệnh. Cụ thể các dược vị có trong phương thuốc bao gồm:
- Long đởm thảo sao rượu (quân)
- Hoàng cầm (thần)
- Chi tử sao rượu (thần)
- Trạch tả (tá)
- Mộc thông (tá)
- Đương quy sao rượu (tá)
- Sinh địa sao rượu (tá)
- Sài hồ (tá sứ)
- Xa tiền tử (tá)
- Cam thảo (điều vị)
Giải thích bài thuốc:
Vị long đởm thảo giúp thanh Can, Đởm thực hỏa đồng thời trừ thấp nhiệt ở hạ tiêu, đóng vai trò là chủ dược. Vị thuốc Hoàng cầm, Chi tử có khả năng hỗ trợ thêm tác dụng thanh thực hỏa tại Can Đởm. Trạch tả, Mộc thông, Xa tiền giúp thanh lợi thấp nhiệt.
Đương quy với Sinh địa giúp dưỡng âm huyết, hòa Can phối hợp với thuốc trong tả có bổ để cho tả hỏa mà không hại đến chân âm. Cam thảo là vị được thêm giúp điều hòa dược vị, Sài hồ giúp sơ thông Can Đởm.
Long đởm tả can thang dùng khi nào? Cách sử dụng
Chứng của phương thuốc này thường co Can hỏa cùng thấp nhiệt mà hình thành. Can hỏa, nghịch lên trên thì gây sườn đau, đắng miệng, nóng ở trong tim, mắt sưng đỏ và đau, tai điếc, tai sưng. Thấp nhiệt khi dồn xuống dưới dễ thấy các triệu chứng lâm trọc, âm hộ sưng ngứa, bìu xuất hiện mụn nhọt. Long đởm tả can thang sẽ có tác dụng can hỏa và lợi thấp nhiệt. Từ đó, đối với các chứng bệnh trên thuốc đều có thể chữa trị được, can hỏa giáng, thấp nhiệt tiêu trừ, tự khắc các chứng sẽ thuyên giảm.
Trên lâm sàng, người ta thường ứng dụng bài thuốc Long đởm tả can thang để gia giảm trị các bệnh lý về viêm gan virus (thêm vị Nhân trần), trị viêm túi mật dạng cấp (thêm Khổ luyện căn bì, vị Đại hoàng). Hay bệnh lý viêm bàng quang cấp (thêm vị Hoàng bá, Trúc diệp, Hoạt thạch tán), viêm màng tiếp hợp, viêm tai giữa, viêm cầu thận, viêm hố chậu do Can kinh thấp nhiệt, cao huyết áp,…
Cách sử dụng bài thuốc này vô cùng đơn giản, có thể áp dụng ngay tại nhà. Người bệnh dùng sắc nước uống hay chế thành viên hoàn để dùng đều được:
- Chuẩn bị một thang Long đởm tả can thang, làm sạch nguyên liệu.
- Cho vào ấm đun cùng với 500ml nước hoặc phơi khô rồi tán thành bột mịn.
- Nước thu được chia làm 2 lần uống hết trong ngày.
- Đối với dạng viên hoàn, sau khi tán mịn bột thêm mật ong nặn thành viên nhỏ, mỗi lần dùng 6 – 9g uống với nước ấm.
Người bệnh kiên trì áp dụng bài thuốc liên tục trong vòng 1 – 2 tháng sẽ cảm nhận được rất rõ hiệu quả mà Long đởm tả can thang mang lại đối với sức khỏe.
Để dễ nhớ, người bệnh có thể học thuộc bài ca Long đởm tả can thang như sau:
Long đởm tả can: Chi Cầm Sài
Sinh địa, Xa tiền, Trạch tả giai
Mộc thông, Cam thảo, Đương quy phối
Can kinh thấp nhiệt đã rõ ràng.
Những điều cần lưu ý khi sử dụng phương thuốc
Phương thuốc Long đởm tả can có sức tả Can hỏa rất mạnh, do đó những chứng thực hỏa can Kinh, tân dịch chưa tổn thương đều có thể áp dụng thuốc khổ hàn của bài này để tiêu trừ. Tuy nhiên thuốc khổ hàn dễ làm hại vị khí, vì thế nếu đã trúng bệnh thì không nên dùng thuốc quá nhiều.
Bên cạnh đó, bài thuốc này chủ yếu trị chứng thấp nhiệt ở kinh Can dẫn xuống hạ tiêu, không phải trị chứng do yếu tố Tỳ gây nên. Bởi vậy thuốc trọng dụng vị Long đởm thảo, vị Hoàng cầm tả hỏa, vị Chỉ tử thông lợi Tam tiêu, Mộc thông – Trạch tả – Xa tiền thấm tiết thấp nhiệt mà không dùng vị Bạch truật, Bạch linh kiện Tỳ khứ thấp. Người bệnh cần hết sức chú ý phân biệt trong trường hợp này.
Trong quá trình áp dụng phương thuốc Long đởm tả can thang, dược liệu thành phần có thể thay đổi, gia giảm khác nhau tùy theo thể bệnh cũng như cơ địa từng người. Bởi thế người bệnh cần có sự tham vấn, chỉ định và bốc thuốc từ phía bác sĩ chuyên môn nhằm đảm bảo mức độ an toàn và hiệu quả.
Như vậy, bài viết trên đây đã cung cấp đầy đủ thông tin về bài thuốc Long đởm tả can thang cho bạn đọc. Bạn có thể tham khảo, ghi nhớ và áp dụng phương thuốc Y học cổ truyền này khi cần thiết.
Tin liên quan
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!