Huyệt túc tam lý là một trong những huyệt đạo quan trọng trên cơ thể con người. Nó là huyệt vị thứ 36 của đường kinh Vị. Theo ghi chép trong y học cổ truyền, huyệt túc tam lý có khả năng thúc đẩy lưu thông khí huyết, bổ hư nhược, điều hòa trung khí,… Từ đó giúp nâng cao tuổi thọ. Không những vậy huyệt đạo còn được ứng dụng trong điều trị nhiều bệnh lý nguy hiểm khác. Để hiểu rõ hơn về huyệt đạo này bạn đọc không nên bỏ qua nội dung bài viết dưới đây.

Huyệt túc tam lý là gì?

Theo ghi chép trong nhiều tài liệu y học cổ truyền, huyệt túc tam lý ở chân. Huyệt còn được gọi với cái tên khác là hạ lăng, hạ tam lý, tam lý, quỷ ta. Huyệt đạo này có công dụng lý tỳ vị, điều trung khí, khu phong thấp, điều hòa khí huyết.

Đây là huyệt vị thứ 36 trên đường kinh Vị. Tên gọi của huyệt được giải thích theo các cách sau:

• Giải nghĩa tên gọi liên quan đến việc đi bộ của binh lính: Huyệt túc tam lý ở chân (túc). Vào thời Chiến Quốc, bấm huyệt túc tam lý có thể giúp binh lính đi bộ được hơn 3 (tam) dặm (lý). Việc đi bộ quãng đường dài như vậy không khiến binh lính mệt mỏi mà còn giúp nâng cao sức mạnh, tinh thần của toàn quân. Chính vì vậy nó được gọi là túc tam lý.
• Nơi 3 phủ hội tụ: Huyệt đạo nằm ở chân (túc), đây là vị trí có 3 (tam) phủ hội tụ, Đại Trường (trên), Vị (giữa), Tiểu Trường (ở dưới). Ngoài ra, 3 phủ này đều nằm bên trong (lý), nên được gọi là túc tam lý.
• Gọi tên theo vị trí huyệt túc tam lý: Theo đó huyệt đạo nằm ở chân (túc), cách vị trí khớp khối 3 (tam) thốn. Hơn nữa huyệt chứa 3 vùng trên-giữa-dưới của Vị bên trong (lý) nên được gọi là túc tam lý.

Cũng theo một số tài liệu chuyên nghiên cứu về huyệt đạo, túc tam lý có những đặc tính nổi bật sau:

• Hạ tam lý (túc tam lý) nằm trong “Ngũ Du Huyệt” có vai trò của một huyệt Hợp, thuộc hành thổ.
• Huyệt đạo giúp đưa chân khí ở bên trên xuống phần dưới của cơ thể.
• Huyệt thuộc “Lục tổng huyệt” chuyên trị các chứng đau vùng bụng dưới, trên.
• Hạ tam lý thuộc nhóm huyệt “Hồi dương cửu châm” có tác dụng nâng cao sức khỏe, phục hồi dương khí.

Ngoài ra các thầy thuốc Đông y cũng cho biết, huyệt hạ tam lý là huyệt đạo quan trọng, có thể phối hợp với các huyệt đạo khác để cải thiện các chứng bệnh về tiêu hóa, mắt hay thần kinh. Vì vậy nó được xem là huyệt đạo có tác dụng toàn thân, ứng dụng rộng rãi trong châm cứu – bấm huyệt.

Huyệt túc tam lý nằm ở đâu? Cách xác định huyệt túc tam lý

Như đã nói, huyệt túc tam lý là huyệt thứ 36 của đường kinh Vị. Bạn có thể dễ dàng xác định vị trí huyệt túc tam lý bằng cách sau:

• Bước 1: Đầu tiên bạn ngồi trên ghế ở tư thế thoải mái, lòng bàn chân đặt trên mặt đất, cẳng chân ở vị trí vuông 1 góc 90 độ với đùi.
• Bước 2: Tiếp theo bạn dùng tay ấn nhẹ để xác định huyệt túc tam lý. Theo đó huyệt nằm ở chỗ lõm ngoài của khớp gối.
• Bước 3: Từ vị trí lõm này bạn đo xuống dưới cẳng chân 3 thốn (khoảng 4 ngón tay). Điểm chạm đến được chính là huyệt túc tam lý.

Ngoài các trên, bạn có thể xác định vị trí huyệt bằng cách úp 2 lòng bàn tay vào đầu gối sau cho ngón tay giữa chạm vào phần xương ống chân. Tiếp đó bạn từ từ di chuyển mũi tay ra phía bên ngoài một chút, đây chính là vị trí huyệt đạo.

Huyệt túc tam lý có tác dụng gì?

Nội dung ghi chép trong các sách về huyệt đạo cổ có viết: “Tam Lý cứu bất tuyệt/Nhất thiết tai bệnh tức”. Ý nghĩa của câu này là, bấm huyệt túc tam lý sẽ giúp bạn tránh khỏi được những tai ương bệnh tật.

Cũng theo Đông y, huyệt có công dụng bổ khí huyết, điều hòa trung khí, khu phong hóa thấp,… Cụ thể công dụng của huyệt đạo với từng cơ quan trên cơ thể như sau:

• Nâng cao sức đề kháng, khả năng miễn dịch của cơ thể: Nhờ tác dụng này cơ thể người bệnh sẽ nhanh chóng phục hồi. Đồng thời các bệnh lý cũng tiến triển theo chiều hướng tích cực hơn. Hơn nữa việc tác động đúng cách vào huyệt hạ tam lý cũng sẽ giúp cải thiện tình trạng chán ăn, suy nhược cơ thể.
• Hỗ trợ điều trị các bệnh lý về Tỳ vị: Triệu chứng điển hình như đầy bụng, khó tiêu, đau dạ dày, ợ hơi, táo bón, đau bụng, nấc,…
• Cải thiện bệnh lý về Phế (hô hấp): Bấm huyệt túc tam lý sẽ giúp cải thiện suy giảm chức năng phổi, ho kéo dài, khó thở, ho hen, ngáy to khi ngủ,…
• Nâng cao tinh thần: Bấm huyệt cũng sẽ giúp bạn giải tỏa cảm xúc và tinh thần. Đồng thời giúp người bệnh luôn cảm thấy tràn đầy năng lượng. Đây cũng là yếu tố giúp người bệnh nâng cao tuổi thọ.

Các cách tác động vào huyệt

Các cách xác định chính xác huyệt túc tam lý đã được giải đáp ở phần nội dung trên. Thế nhưng làm sao để tác động vào huyệt, từ đó hỗ trợ điều trị bệnh thì không phải là điều ai cũng biết.

Theo đó, hình thức phổ biến nhất để tác động vào huyệt chính là cứu ngải, cứu gừng hoặc tỏi, bấm huyệt túc tam lý. Cụ thể như sau:

Cứu bằng điếu ngải

Điếu ngải là phương pháp sử dụng ngải cứu khô vò nát rồi dùng giấy quấn lại như điếu thuốc lá. Tiếp đó đem hơ vào huyệt. Đây là phương pháp tác động đến huyệt phổ biến nhất. Hơn nữa hiệu quả của cứu bằng điếu ngải cũng được các thầy thuốc và bệnh nhân đánh giá cao.

Cách thực hiện cứu bằng điếu ngải như sau:

• Bạn chuẩn bị lá ngải cứu khô đem tán nhỏ rồi cùng giấy cuộn lại giống như điếu thuốc to. Kích thước to khoảng chừng 1 ngón tay.
• Châm lửa vào thiếu ngải rồi hơ trên huyệt túc tam lý trong vòng 3-5 phút, hoặc chờ đến khi xung quanh huyệt và toàn thân có cảm giác nóng ấm và được.
• Lưu ý: Trẻ em dưới 7 tuổi không được áp dụng phương pháp này.

Cứu bằng gừng, tỏi tươi

Ngoài ngải cứu, người bệnh có thể dùng gừng hoặc tỏi tươi để thay thế. Gừng và tỏi cũng là những vị thuốc có thể tác động mạnh vào kinh Vị và một số huyệt đạo, trong đó có túc tam lý. Vị cay của gừng và tỏi sẽ giúp cơ thể ấm nóng, nhanh chóng loại bỏ tình trạng đau bụng, cải thiện hô hấp.

Cách thực hiện cứu bằng gừng, tỏi như sau:

• Gừng hoặc tỏi tươi bạn thái thành từng lát mỏng sau đó đắp lên huyệt đạo.
• Lấy một nhúm ngải nhung đắp lên mặt gừng (tỏi) để tạo thành hình quả núi.
• Dùng lửa đốt cháy phần ngải nhung đặt bên ngoài và hơ vào huyệt đạo. Việc này sẽ giúp cơ thể đã ấm nóng, tinh thần thoải mái.

Bấm huyệt túc tam lý

Một trong những phương pháp tác động đến huyệt đạo được áp dụng nhiều nhất chính là bấm huyệt. Bấm huyệt đúng cách sẽ tạo ra cảm giác căng tức dọc xương chảy, cơ thể người bệnh từ đó cảm giác được sự thư giãn. Đồng thời triệu chứng bệnh lý cũng thuyên giảm dần.

Cách thực hiện:

• Người bệnh ngồi trên ghế ở tư thế thoải mái, chân vuông góc với mặt đất. Tiếp đó người bệnh xác định vị trí huyệt túc tam lý.
• Sau khi xác định vị trí huyệt bạn dùng ngón tay cái ấn vào huyệt, 4 ngón tay còn lại ôm quanh bụng chân rồi thực hiện day nhẹ nhàng từ 4-5 phút.
• Tiếp tục dùng lực để day mạnh hơn, ấn vào huyệt và giữ trong 5 giây sau đó bỏ ra.
• Liên tục lặp lại động tác này 3 lần. Tùy thuộc vào tình trạng bệnh mà cân đối thời gian thực hiện day ấn huyệt.
• Mỗi ngày người bệnh nên thực hiện bấm huyệt trong vòng 15 phút để cải thiện sức khỏe. Thời gian bạn nên thực hiện bấm huyệt là vào buổi tối, trước khi đi ngủ.
• Lưu ý: Phương pháp bấm huyệt túc tam lý ở chân phù hợp với những người bệnh thể hàn. Với những người thể nhiệt nên rút ngắn thời gian cứu, chỉ nên áp dụng bấm huyệt. Ngoài ra tùy thuộc vào tình trạng bệnh và thể chất, bạn có thể áp dụng cả cứu ngải và bấm huyệt.

Cách bấm huyệt túc tam lý trị bệnh

Huyệt túc tam lý trị bệnh gì? Như đã nói, huyệt hạ tam lý đóng vai trò quan trọng trong điều trị nhiều bệnh lý quan trọng. Và nó có thể tác động đến toàn bộ cơ thể. Vì vậy bạn có thể áp dụng phương pháp bấm huyệt để điều trị các bệnh lý sau:

Bấm huyệt chữa yếu sinh lý thể tỳ khí hư

Hạ tam lý là huyệt đạo nằm giữa xương mác và xương chày. Khi tác động đúng cách lên huyệt đạo sẽ giúp điều trung khí, lý tỳ vị, khu phong hóa thấp. Từ đó giúp cho cơ thể người bệnh và hệ tiêu hóa hoạt động tốt hơn. Không những vậy nó còn cải thiện triệu chứng yếu sinh lý hiệu quả.

Cách thực hiện như sau:

• Người bệnh ngồi thẳng lưng trên ghế hoặc nằm trên giường, 2 chân để thõng xuống dưới đất, sao cho lòng bàn chân chạm chất.
• Tiếp theo xác định vị trí huyệt rồi thực hiện day nhẹ trong 5 phút.
• Thực hiện đều đặn mỗi ngày để chữa yếu sinh lý thể tỳ khí hư hiệu quả.

Ngoài việc thực hiện day ấn huyệt hạ tam lý, nam giới có thể kết hợp bấm huyệt nội quan. Việc này giúp cho “cuộc yêu” của bạn trở nên trọn vẹn hơn.

Cải thiện sức khỏe, tăng tuổi thọ

Theo nội dung ghi chép trong “Danh gia mạn lục”, phương pháp tăng tuổi thọ đơn giản nhất chính là bấm huyệt túc tam lý.

• Xác định huyệt hạ tam lý và thực hiện bấm huyệt vào 8 ngày âm lịch (từ mùng 1 đến mùng 8 mỗi tháng).
• Kiên trì thực hiện mỗi tháng để tăng tuổi thọ và cải thiện sức khỏe, ngăn ngừa bệnh tật.

Hỗ trợ điều trị bệnh đau dạ dày

Đau dạ dày là bệnh lý phổ biến là đang có dấu hiệu gia tăng về số lượng người mắc. Ngoài sử dụng thuốc tân dược, người bệnh có thể tham khảo và áp dụng bấm huyệt hạ tam lý để điều trị triệu chứng. Cách thực hiện như sau:

• Đầu tiên xác định vị trí huyệt đạo hạ tam lý.
• Dùng ngón tay cái để bấm huyệt và giữ trong khoảng 2 phút hoặc lâu hơn cho đến khi có cảm giác tê thì dừng lại.
• Lưu ý: Bạn nên thực hiện bấm huyệt đều đặn mỗi ngày để nâng cao hiệu quả điều trị. Thời gian tốt nhất để bấm huyệt chính là buổi tối trước khi ngủ.

Huyệt túc tam lý là huyệt đạo đóng vai trò quan trọng với khả năng điều trị, hỗ trợ cải thiện nhiều bệnh lý nghiêm trọng. Tuy nhiên để đảm bảo an toàn, người bệnh nên đến phòng khám chuyên y học cổ truyền thực hiện day bấm huyệt đạo. Hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn nhiều thông tin hơn về huyệt hạ tam lý (túc tam lý).

Nguồn tham khảo: https://www.tapchidongy.org/huyet-dao (Huyệt đạo – Tạp chí Đông Y)