Trà hoa vàng được mệnh danh là “nữ hoàng trà”, nó không chỉ mang vẻ đẹp sang trọng mà còn dùng để phòng bệnh và tăng cường sức khỏe. Vậy loại trà này có công dụng gì và cách dùng như thế nào? Những thông tin chi tiết về loại trà quý này sẽ có trong bài viết dưới đây.

Trà hoa vàng là cây gì?

Trong những năm gần đây, công dụng của trà hoa vàng được nhiều người biết đến hơn nhiều hơn. Do đó, nhiều người dân ráo riết săn lùng. Loài cây này còn được gọi với các tên gọi khác như: kim hoa trà, trà trường thọ, trà rừng…

Cây có tên gọi khoa học là Camellia chrysantha, thuộc họ Chè (Theaceae)

Đặc điểm thực vật

Dược liệu có các đặc điểm sau đây

• Cây có thân gỗ, nhỏ, màu xanh, cao khoảng từ 2m đến 5m. Cành cây thưa và vỏ cây có màu vàng xám nhạt.
• Lá đơn, mọc cách, dài và hẹp, có hình tròn. Phiến lá thuôn, dài khoảng từ 11cm đến 14cm, rộng khoảng 4 – 5cm, không có lông, mép lá có răng cưa nhỏ, gân bên khoảng 10 đôi và cuống lá dài 6-7mm.
• Hoa trà hoa vàng mọc đơn độc trên cuống lá. Mỗi bông có khoảng 8-10 cánh hoa, màu vàng bắt mắt. Có 3-4 vòi nhụy và chỉ dính nhau 1 phần.  Hoa có đường kính khoảng 5cm đến 6cm, có nhiều thế hóa đa dạng.
• Thời điểm nở nhiều hoa là tháng 11 và kéo dài tới tận tháng 3 mới tàn. Từ tháng 1 đến tháng 3 là lúc mà cây ra nhiều lá mới.

Phân bố địa lý

Loài cây này rất đặc biệt, chúng chỉ thích hợp với những khu vực đồi núi, không ưa ánh sáng chiếu trực tiếp. Bởi thế, nó chỉ phát triển tốt khi được trồng dưới các cây gỗ lớn với thổ nhưỡng giống môi trường tự nhiên. Ở Việt Nam, cây thường mọc hoang dại ở khắp các tỉnh miền núi phía Bắc nước ta như Lạng Sơn, Quảng Ninh, Bắc Giang, Yên Bái, Phú Thọ, Hòa Bình….Ngoài ra ở Trung Quốc cũng có một số khu vực trồng nhiều cây này.

Trước đây công dụng của nó ít người biết đến nên thường bị chặt phá làm rẫy hoặc bán cho các thương lái Trung Quốc thu mua trà hoa vàng. Tuy nhiên, trong những năm trở lại đây, người dân đã biết cách bảo tồn và phát triển nên mang lại năng suất cao, cung cấp sản lượng lớn cho nhu cầu trong và ngoài nước.

Giống trà hoa vàng có thể tìm ở đâu ? Với giá trị kinh tế cao, trồng trà hoa vàng làm giàu là một trong xu hướng ở các khu vực miền núi. Có một số vườn dược liệu đã ươm cây trà hoa vàng giống và phân phối ở khắp nơi.

Phân loại trà hoa vàng

Dựa vào khu vực phân bố, trà được chia thành các loại như :

• Trà hoa vàng Đà Lạt
• Trà hoa vàng Quế Phong hay còn gọi trà hoa vàng Nghệ An
• Trà hoa vàng Quảng Ninh
• Trà hoa vàng Vĩnh Phúc

Trong các loại trên, trà hoa vàng Ba Chẽ Quảng Ninh được ưa chuộng nhất bởi hương vị thơm ngon và hàm lượng lớn các hoạt chất có trong dược liệu. Để nhận biết loại này, có thể dựa vào đặc điểm sau:

• Thân cây cũng là thân gỗ nhưng rễ cọc
• Mặt trên của lá có màu xanh nhạt, điểm đốm vàng. Phần dưới của lá màu xanh đậm hơn mặt trên. Thông thường, một cây có khoảng 30-50 bông hoa nếu phát triển tốt.

Bộ phận dùng, thu hoạch và sơ chế

Bộ phận thường được dùng làm thuốc: Lá, búp non và hoa. Trong đó, hoa được sử dụng nhiều hơn cả.

Thu hoạch: Hoa thường được thu hái vào mùa xuân, giai đoạn tháng 3 và 4 hàng năm.

Sơ chế: Sau khi thu hái, dược liệu có thể sử dụng dạng tươi hoặc khô. Nếu muốn bảo quản lâu, người dùng phơi hoặc sấy khô. Trà hoa vàng khô được cho vào túi bóng kín hoặc lọ thủy tinh rồi để nơi khô ráo, thoáng mát để tránh mối mọt.

Tác dụng của trà hoa vàng

Tất cả các bộ phận của cây đều là những vị thuốc mang đến nhiều công dụng tốt với sức khỏe.

Theo quan niệm đông y

Theo Đông y, dược liệu có tính bình, vị ngọt, mùi thơm và được quy vào 3 kinh: Tâm, Thận, Can. Trà hoa vàng chữa bệnh gì?

• Phòng chống khối u, ngăn ngừa ung thư hiệu quả, hỗ trợ điều trị những khối u ác tính.
• Giảm cholesterol, giảm các bệnh lý về tim mạch, ổn định huyết áp, giảm nguy cơ đột quỵ.
• Hỗ trợ giảm đường huyết ở người tiểu đường, giúp đường huyết ổn định và giảm bớt được các biến chứng.
• Giúp thanh nhiệt, giải độc cho gan, chữa các bệnh lý về gan.
• Hỗ trợ giảm cân.
• Tăng cường sức đề kháng, giảm các bệnh vặt như cảm cúm, sổ mũi.
• Chống dị ứng, chống viêm và duy trì trạng thái hoạt động ổn định của huyết áp.

Theo các nghiên cứu của y học hiện đại về dược liệu

Tác dụng của trà hoa vàng đã được hơn 120 nhà khoa học trên thế giới khẳng định với các công trình nghiên cứu khác nhau. Trong đó, dược liệu có tới 33.8% hoạt chất có tác dụng ức chế và làm giảm quá trình phát triển của tế bào gây ung thư. Bên cạnh đó, trà còn chứa một số nguyên tố vi lượng khác như Se, Ge, Mo, Mn, V, Zn, acid amin…Những thành phần này giúp trà hoa vàng có tác dụng gì?

• Duy trì tuổi thanh xuân

Các hợp chất như Polysaccharide, Polyphenol, Saponin, Flavonoids kết hợp với các nguyên tố vi lượng Selen, Germanium, Molypden, Vanadium, vitamin C, vitamin E…có trong cây thuốc có chống oxy hóa, ức chế gốc tự do, cân bằng chuyển hóa rất hiệu quả.

Đặc biệt, hoạt chất EGCG trong trà được chứng minh có tác dụng mạnh gấp 200 lần so với vitamin E, hiệu quả gần 90% trong việc hạn chế sạm da.

• Giúp trái tim khỏe mạnh

Theo các nghiên cứu, các hợp chất polyphenol, polysaccharide trong trà có tác dụng giảm cholesterol máu, ngăn ngừa sự tổng hợp các acid béo trong cơ thể. Từ đó, hỗ trợ ổn định huyết áp, cải thiện tuần hoàn màu, chống huyết khối, ngăn ngừa các bệnh về tim mạch.

Với tình trạng xơ cứng động mạch do lượng mỡ trong máu cao thì sử dụng các chế phẩm từ trà hoa vàng là bí quyết chữa trị rất có hiệu quả. Nếu kiên trì sử dụng trong khoảng 20 ngày những biểu hiện bệnh lý sẽ giảm hẳn. Các hoạt chất trong lá trà làm giảm tổng hàm lượng lipid trong huyết thanh máu, tăng cholesterol tốt và giảm cholesterol xấu, giảm 35% hàm lượng mỡ máu trong khi nếu dùng các loại thuốc khác thì chỉ giảm 33,2%.

• Giúp hạ đường huyết ở người bệnh tiểu đường

Lá trà hoa vàng tác dụng như thế nào đến đường huyết? Theo nghiên cứu, lá trà có tác dụng điều hòa lượng đường trong máu, cải thiện bệnh tiểu đường. Lý do là bởi các hợp chất chống oxy hóa trong trà có tác dụng dọn dẹp gốc tự do, giúp cải thiện các biến chứng của tiểu đường. Đồng thời, các hợp chất có tác dụng cân bằng chuyển hóa trong cơ thể, thúc đẩy quá trình trao đổi chất, đốt cháy mỡ béo. Do đó, đây là thức uống tốt cho người tiểu đường.

• Giúp thanh lọc cơ thể, giải độc gan

Uống loại trà này hàng ngày là cách đơn giản để giúp cơ thể được thanh lọc, thải trừ bớt các độc tố ra khỏi cơ thể. Điều này được lý giải là do trong cây có chứa các hoạt chất flavonoid cao. Cũng nhờ thành phần này, giúp dược liệu ngăn chặn được sự xâm nhập của các loại virus như virus viêm gan A, B, C.

• Hỗ trợ điều trị ung thư

Cuốn sách “Các loại trà của vườn Quốc Gia Tam Đảo” có nhắc tới khả năng ức chế sự sinh trưởng của khối u lên đến 33,8% của dược liệu này. Trong khi đó, chỉ cần với những dược chất có hoạt lực 30% trở lên là đã có tác dụng tốt đối với ung thư. Bởi vậy, nhiều nghiên cứu đã chứng minh đây là vị thuốc có thể thay thế phương pháp xạ trị trong điều trị ung thư giai đoạn cuối, đem lại kết quả rất khả quan.

• Hỗ trợ giảm căng thẳng, stress

Những lúc căng thẳng, stress uống một tách trà sẽ giúp tinh thần thư giãn, minh mẫn, xoa dịu mệt mỏi và làm việc tập trung hơn. Cũng bởi tác dụng này, dược liệu cũng được xem là một bí quyết giúp những người mất ngủ kinh niên, người ngủ chập chờn, hay mê sảng… lấy lại được giấc ngủ sâu hơn.

Ngoài ra, một số bệnh lý về đường hô hấp như ho, bệnh viêm họng, viêm phổi, chứng tiểu khó, khí thũng hay co thắt dạ con ở phụ nữ sử dụng đều đặn trà hoa vàng hằng ngày cũng là cách giúp cải thiện triệu chứng rất tốt.

Cách sử dụng trà hoa vàng để mang lại hiệu quả

Cách đơn giản nhất nhưng lại mang đến hiệu quả tốt cho sức khỏe khi sử dụng dược liệu là pha trà hoặc ngâm rượu.

Cách pha trà hoa vàng

Một bí quyết để có những tách trà thơm ngon và trọn vẹn dưỡng chất là pha bằng nước giếng. Tuy nhiên, hiện nay không phải có thể tìm được nước giếng ở mọi nơi mọi lúc. Biện pháp thay thế là dùng nước đóng chai, nước mưa hay nước máy.

• Nguyên liệu: 5-10 bông hoa trà, 200ml nước sôi
• Cách làm: Cho hoa vào ấm thủy tinh, hãm nước sôi vào. Để 10 phút sẽ có được những tách trà với màu vàng đẹp mắt, nước trong, mùi thơm thoang thoảng, vị ngọt đặc trưng. Cách pha trà hoa vàng tươi và khô giống nhau.

Mẹo: Cho thêm một chút muối vào để giữ cho cánh hoa đẹp. Thêm lan kim tuyến sẽ giúp tăng hiệu quả chữa bệnh của trà.

Cách uống trà hoa vàng

Trà hoàn toàn lành tính nên bạn có thể dùng hàng ngày mà không lo ngại ảnh hưởng đến sức khỏe. Để đạt hiệu quả tốt nhất, nên thưởng thức trà sau bữa ăn khoảng 30 phút.

Cách ngâm rượu

Có thể dùng toàn bộ phận của cây như quả non, hoa, rễ để ngâm rượu. Tuy nhiên với mục đích bảo tồn, nên rễ sẽ ít dùng hơn.

• Nguyên liệu: Quả non 500g, rượu 40 độ
• Cách làm: Quả non sau khi thu hái về rửa sạch, phơi khô. Sau đó cho vào bình, đổ ngập rượu và ngâm trong khoảng 1 tháng là dùng được.

Ngoài 2 cách phổ biến trên, trà còn được sử dụng theo những cách dưới đây:

Chữa kiết lỵ bằng lá trà

• Nguyên liệu: lá trà hoa vàng sấy khô 30g, nước 600ml
• Cách làm: Đun nước với lá trà đến khi sôi. Vặn nhỏ lửa để các hoạt chất trong lá trà được phân tán ra. Chia nước đã hãm thành 3 phần, uống 3 lần trong ngày.

Sát khuẩn vết thương bằng lá trà

• Nguyên liệu: lá trà 30g, 1 lít nước
• Cách làm: Đun nước với lá trà đến sôi. Đun với lửa nhỏ để thu được các hoạt chất trong lá trà. Nước thu được chia làm 5 phần, 3 phần uống, 2 phần để rửa vết thương.

Tuỳ thuộc vào tình trạng sức khoẻ của mỗi người mà có cách sử dụng sao cho phù hợp. Trước khi sử dụng trà hoa vàng nên tham khảo ý kiến của người có chuyên môn, đảm bảo tốt nhất cho sức khoẻ và sử dụng có hiệu quả nhất.

Trên thị trường trà hoa vàng bao nhiêu tiền 1kg ? Mua trà hoa vàng ở đâu?

Với những công dụng tuyệt vời mà loại cây này mang lại, nó đang được người dân săn lùng mặc dù giá cao. Trà hoa vàng giá bao nhiêu? Giá trà hoa vàng khô trên thị trường giao động trong khoảng 1.000.000 – 1.500.000/ 50g. Bạn có thể tìm mua ở các đại lý, cửa hàng phân phối dược liệu. Tuy nhiên, nó không dễ kiếm tìm như các loại dược liệu thông thường khác.

Sử dụng trà hoa vàng cần lưu ý điều gì?

Mặc dù đây là dược liệu lành tính nhưng để mang lại hiệu quả tốt nhất thì cần được sử dụng đúng cách. Cách dùng trà hoa vàng cần lưu ý một số điều sau:

• Nên dùng sau bữa ăn khoảng 30 phút, không dùng lúc đói vì sẽ khiến dạ dày có dấu hiệu cồn cào.
• Sau khi nhậu, có thể sử dụng trà vì nó sẽ là một thức uống giải rượu tuyệt vời.
• Nếu đang sử dụng thuốc để điều trị bất cứ bệnh gì, cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng trà hoa vàng.
• Đừng lạm dụng uống thường xuyên liên tục, chỉ uống với lượng vừa phải.
• Bà bầu uống trà hoa vàng có tốt không? Đây là đối tượng nhạy cảm với các biểu hiện như: thay đổi tâm lý, căng thẳng, tâm trạng sáng nắng chiều mưa, cáu gắt…do sự thay đổi của nội tiết tốt trong cơ thể. Ngoài ra còn đi kèm với các triệu chứng nghén, thèm ăn, táo bón, da khô… Trà hoa vàng có thể hỗ trợ cải thiện được các dấu hiệu này. Bởi vậy, bà bầu vẫn có thể dùng được mà không lo ngại ảnh hưởng sức khỏe. Tuy nhiên, một ngày chỉ nên uống 1-2 tách trà, không nên uống nhiều quá. Lúc mới bắt đầu uống chỉ uống với lượng nhỏ để theo dõi. Nếu có các biểu hiện khó chịu thì không nên dùng.
• Trẻ em trên 3 tuổi có thể uống với lượng nhỏ. Ngoài ra, sử dụng lá trà đun lên tắm cho trẻ em là một bí quyết để  diệt khuẩn, chống viêm, ngăn chặn được tình trạng  rôm sảy, mẩn ngứa.

Với bài viết trên đây, có lẽ chúng ta đã hiểu rõ tại sao trà hoa vàng lại được gọi là “nữ hoàng của các loại trà”. Hy vọng, đây sẽ là những thông tin bổ ích giúp bạn đọc biết cách lựa chọn, sử dụng dược liệu này để mang lại hiệu quả tốt nhất.

Nguồn tham khảo: https://www.tapchidongy.org/duoc-lieu