Hoa đu đủ đực được sử dụng nhiều trong dân gian để trị các bệnh như ho, giun sán, sỏi thận, ung thư, đái rắt…Vị thuốc này có đặc điểm, tác dụng và cách dùng như thế nào để mang lại hiệu quả? Mời quý độc giả đọc bài viết dưới đây để hiểu rõ hơn.

Thông tin về cây đu đủ đực

Tên gọi khác của cây đu đủ: Cà lào, phan qua thụ…,

Tên khoa học: Carica papaya L., họ Đu đủ (Caricaceae)

Cây thuộc nhóm thực vật đa tính bởi nó có cả cây đực, cây cái và cả cây lưỡng tính.

Đặc điểm thực vật

Hoa đu đủ đực là một bộ phận của cây đu đủ đực. Trong tự nhiên, loài cây này có những đặc điểm nhận dạng như sau:

• Là cây lưỡng tính, có thể là cây đực hoặc cây cái sau khi phát triển lên. Cây cao từ 1-3m, có duy nhất một ngọn mọc thẳng đứng. Nếu bị gãy, ngọn chính sẽ sinh ra thêm 2,3 ngọn khác.
• Lá phiến dài, có 5-7 thùy, hình chân vịt, cuống dài.
• Đu đủ đực thường ít quả, nếu có thì quả nhỏ.
• Hạt ngâm trong nước sẽ nổi lên, có màu trắng nhạt.
• Rễ cọc, mọc sâu vào trong đất.
• Hoa (bông đu đủ đực) màu trắng, đài nhỏ và có 5 cánh, nhụy vàng, cuống dài và mọc thành chùm, đặc biệt có mùi rất thơm.

Phân bố địa lý

Cây mọc ở nhiều nơi, đặc biệt là những nơi vùng đất thấp, như Nam Mỹ, Trung Mỹ, các nước Châu Á…

Ở Việt Nam, đu đủ đực ít được trồng mà thường mọc hoang ở ven đường, rải rác trên các sườn đồi và ít thấy ở đồng bằng…Chủ yếu được trồng ở những chuyên canh về dược liệu.

Bộ phận dùng làm thuốc, thu hái,  sơ chế và bảo quản

Bộ phận dùng làm thuốc: lá, hoa, cành và quả đều dùng làm thuốc được. Trong đó, hoa đu đủ đực là dùng phổ biến hơn cả.

Thu hái: Hoa được thu hái từ tháng 5 đến tháng 10.

Sơ chế:

• Sau khi hái về cần rửa sạch để loại bỏ bụi bẩn.
• Phơi khô: Hoa tươi nên phơi trong bóng râm. Khi trời mưa có thể phơi nơi có gió hoặc sử dụng quạt.
• Phơi tầm 3 đến 4 ngày đến khi thấy cánh hoa và cuống hoa khô thì đem bảo quản.

Cách bảo quản hoa đu đủ đực: Cho hoa vào trong túi nilon, để ngăn mát tủ lạnh hoặc nơi thoáng mát để không bị mốc, tránh mối mọt.

Cách phân biệt cây đu đủ đực và đu đủ cái

Vì công dụng hoa 2 loại này khác nhau nên cần biết đặc điểm nhận dạng cây đu đủ đực và đu đủ cái để tránh nhầm lẫn:

• Đu đủ đực có thân nhỏ hơn. Hoa thường mọc ở kẽ lá,có nhánh dài nhiều hoa và mọc theo chùm; khác với hoa đu đủ cái thường không mọc theo chùm.
• Quả đu đu đực bé hơn đu đủ cái và không ăn được.
• Rễ đu đủ đực là rễ cọc mọc sâu dưới lòng đất; khác với rễ đu đủ cái là rễ chùm, mọc lông nên cây dễ bị đổ khi có gió to.

Tác dụng hoa đu đủ đực (hay còn gọi bông đu đủ đực)

Đông y và y học hiện đại đều công nhận những tác dụng mà vị thuốc mang lại với sức khỏe con người.

Theo đông y

Theo đông y, hoa đu đủ đực chữa bệnh gì? Dược liệu có vị đắng, tính bình và chủ trị với các bệnh lý sau:

• Viêm loét dạ dày
• Viêm họng
• Ho khan, ho có đờm, ho gà, ho nhiều về đêm
• Khàn tiếng
• Sỏi thận
• Đau niệu đạo
• Tiểu rắt
• Hỗ trợ điều trị ung thư

Theo y học hiện đại

Để biết hoa hay còn gọi là bông đu đủ đực trị bệnh gì, các nhà khoa học đã tiến hành nghiên cứu, kết quả cho thấy trong loài hoa này có các thành phần như:

• Chất đạm
• Carbohydrate
• Beta-Carotene
• Axit gallic
• Phenol
• Canxi
• Phosphorus
• Vitamin A
• Vitamin B1
• Vitamin C
• Tannin

Với các thành phần này đã tạo nên tác dụng của dược liệu dưới đây:

• Hỗ trợ trị bệnh ung thư

Hoạt chất Beta-carotene,Phenol,Axit Gallic  trong hoa là những chất có tác dụng chống oxy hóa, ngăn chặn,đẩy lùi sự phát triển của các tế bào ung thư. Hoạt chất alcaloid và flavonoid giúp giảm triệu chứng của u phổi. Bên cạnh đó, Carotenoids,Lycopene,Isothiocyanates là những hoạt chất ức chế khối u rất hiệu quả, đặc biệt ung thư phổi,ung thư ruột kết, ung thư vú, ung thư tuyến tiền liệt, ung thư bạch cầu.

Ưu điểm khi sử dụng hoa của cây đu đủ đực chữa bệnh ung thư là không gây ra tác dụng phụ, không gây độc tính, không làm cản trở hệ tuần hoàn máu. Điều này mở ra một hy vọng lớn cho bệnh nhân ung thư, giảm thiểu được việc dùng thuốc tây, tiêm truyền hóa, xạ trị nguy hiểm và tốn kém.

Bên cạnh hoa thì tác dụng của lá đu đủ đực với căn bệnh này cũng đã được ghi nhận. Điều này cũng giúp lý giải cho câu hỏi lá đu đủ đực chữa bệnh gì?

• Hỗ trợ trị bệnh đường tiêu hóa

Hàm lượng vitamin C, E, folate cao giúp thúc đẩy trao đổi chất trong cơ thể, giúp trung hòa acid dư thừa trong dạ dày. Từ đó hỗ trợ điều trị các bệnh viêm ruột, ợ nóng, khó tiêu,trào ngược thực quản, viêm loét dạ dày. Trong dược liệu còn có men papain giúp hỗ trợ tiêu hóa tốt, ngăn ngừa táo bón.

• Ngăn chặn cơn đau tim và đột quỵ

Hàm lượng Beta- Carotene có trong hoa giúp chữa đau tim, ngăn ngừa cơn đột quỵ. Bên cạnh đó, theo đông y, hoa có công dụng  bổ máu, thông huyết nên còn giúp điều hòa tim mạch, giữ cho trái tim luôn trong trạng thái khỏe mạnh. Từ đó bệnh nhân sẽ kiểm soát được huyết áp, chống huyết khối, giảm được tình trạng đột quỵ diễn ra bất ngờ.

• Hỗ trợ chữa các bệnh đường hô hấp như ho, viêm phổi

Công dụng của hoa đu đủ đực chữa ho, viêm phổi được nhiều người biết đến. Hoa có chứa chất kháng viêm nên giúp cải thiện triệu chứng sưng đau, giảm tình trạng ho có đờm, ho khan lâu ngày, khàn giọng, viêm phổi, viêm phế quản…

• Điều hòa huyết áp và Cholesterol

Với hàm lượng folate cao, dược liệu giúp giảm cholesterol, điều hòa huyết áp, ngăn chặn sự hình thành các mảng bám xơ vữa. Do đó, hoa đu đủ đực hạn chế phòng tránh được các bệnh lý về tim mạch.

• Giúp kiểm soát đường huyết ở người bệnh tiểu đường

Trong loài hoa này có hoạt chất giúp cải thiện nồng độ insulin trong cơ thể, từ đó nồng độ đường trong máu được cải thiện tốt hơn, ngăn ngừa các biến chứng do căn bệnh này gây ra.

• Giúp giảm cân

Hoa đu đủ đực có tác dụng gì với việc giảm cân? Chính là nhờ chứa hàm lượng lớn chất xơ, vitamin A, vitamin B, vitamin C, vị thuốc giúp cho những người thừa cân béo phì có cảm giác ít bị đói. Nếu biết kết hợp với một chế độ ăn uống, luyện tập hợp lý và khoa học thì đây sẽ là một bí quyết tuyệt vời cho nhiều chị em.

• Giảm các gốc tự do trong cơ thể

Gốc tự do là một trong những nguyên nhân chính gây nên các bệnh mãn tính như ung thư, xơ vữa động mạch, đau đầu, mất ngủ, đau dạ dày…Việc cung cấp các vitamin A,C,E từ dược liệu hàng ngày sẽ giúp chống lại các gốc tự do, giúp cơ thể lấy lại sự cân bằng, khỏe mạnh.

• Hỗ trợ điều trị sỏi thận gây tiểu rắt, tiểu buốt

Theo các nghiên cứu khoa học, hoạt chất lycopene và carotenoid trong hoa có khả năng ngăn ngừa hình thành sỏi thận, giúp tiêu tán sỏi. Do đó, sỏi được đào thải dễ dàng ra khỏi thận qua đường bài tiết, tình trạng tiểu buốt, tiểu rắt vì thế cũng được giảm thiểu.

Cách chế biến hoa đu đủ đực thành món ăn chữa bệnh

Loài hoa này có thể được dùng để tạo thành các món ăn vừa ngon miệng lại rất tốt cho sức khỏe. Cách nấu hoa đu đủ đực như sau:

Hoa xào tỏi

Nguyên liệu:

• 200 gram hoa đu đủ đực
• 4 tép tỏi
• Gia vị nêm nếm

Tiến hành:

• Rửa sạch hoa, cho nước vào nồi luộc khoảng 30 – 35 phút .
• Chờ cho hoa nhừ rồi vớt ra rửa sạch với nước,  nhằm làm giảm độ đắt chát của hoa.
• Tiếp vò hoa thật nát rồi trộn đều với ớt băm, cho 1 thìa muối, 1 thìa mì chính và ít hạt tiêu để ngấm trong 3 phút.
• Kế tiếp dùng chảo dầu phi dầu nóng, đổ hoa vào.
• Đảo đến khi hoa mềm, cho tỏi đã băm nhỏ trộn lên rồi tắt bếp.

Nộm hoa chua ngọt

Nguyên liệu

•  200 gram hoa đu đủ đực
• 50 gram măng nứa, đọt khoai lang, đọt bí ngô

Tiến hành:

• Rửa sạch hoa, luộc trong 20 phút đến khi chín (không để chín quá).
• Trộn hoa với măng nứa, ngọn khoai lang, ngọn bí ngô đã chần sơ với một thìa mì chính, mắm tôm, lạc rang, tiêu.

Các bài thuốc từ hoa đu đủ đực

Chữa ung thư

• Thành phần: 100g hoa, 2 lít nước
• Cách làm: Đem hoa đi phơi khô rồi sao đến khi vàng, rồi đem sắc đến khi nước cạn còn 3 chén. Sau đó ta chia thuốc uống làm 3 lần trong ngày sau khi ăn để mang lại hiệu quả mỗi ngày.

Chữa bệnh về đường tiêu hóa

Những thông tin trên đã cho chúng ta đã hiểu rõ hoa đu đủ đực khô có tác dụng gì với các bệnh về đường tiêu hóa. Cách thực hiện cụ thể như sau:

• Thành phần: 50g hoa đu đủ đực phơi khô, 800ml nước

• Cách làm: Rửa sạch hoa, cho vào nồi nước sôi nấu lấy nước. Đun trong khoảng 30 phút rồi lọc lấy nước. Uống nước này sau ăn, nên dùng hàng ngày.

Bài thuốc dùng hoa đu đủ đực chữa dạ dày

• Thành phần: 100g hoa, 2 lít nước, 200ml rượu.
• Cách ngâm rượu hoa đu đủ đực như sau: rửa sạch hoa, phơi khô hoặc sao vàng, cho vào bình rượu.

Tác dụng của hoa đu đủ đực ngâm rượu chỉ có hiệu quả cao khi ngâm khoảng 1 tháng trở lên. Mỗi lần uống 2 lần, mỗi lần 30 – 35ml sáng và tối. Để dễ uống hơn, có thể ngâm cùng với 200ml mật ong.

Bài thuốc chữa tiểu đường bằng hoa đu đủ đực hấp đường phèn

• Thành phần: 10-20g hoa, 3 muỗng đường phèn hoặc mật ong.
• Cách làm: Rửa sạch hoa, cho đường phèn hoặc mật ong vào. Hấp cơm hoặc cách thủy trong 15 – 20 phút đến khi chín mềm. Đem hỗn hợp nghiền nát, chia làm 2 -3 lần rồi uống hết trong ngày.

Hoa đu đủ đực trị ho có đờm, ho khan lâu ngày, viêm phổi

• Thành phần: 15g hoa, 10g lá hẹ tươi, 10g hạt chanh.
• Cách làm: Rửa nguyên liệu rồi đem giã nát rồi hòa với 20ml nước lọc, ngâm với mật ong trong 2 tuần.

Trong trường hợp bị bệnh hô hấp, mỗi ngày dùng 2 -3 lần, mỗi lần khoảng 15- 20ml.

Chữa viêm phế quản bằng hoa đu đủ đực cũng bằng cách làm như trên.

Bài thuốc hoa đu đủ đực chữa sỏi thận

• Thành phần: 500g hoa, 2 lít nước
• Cách làm: Rửa sạch hoa, phơi khô. Rồi đem sao vàng, hạ thổ. Sau đó, mỗi ngày sắc 15g hoa cùng với 5 bát nước đến khi còn 2 bát. Uống mỗi lần 1 bát, ngày 2 lần sau bữa ăn.

Sử dụng liên tục trong 10 ngày sẽ giúp bào mòn sỏi nhanh.

Chữa bệnh ho gà

Cách sử dụng hoa đu đủ đực để chữa bệnh ho gà như sau:

• Thành phần: 50g hoa, dây liêm hồ đằng 50g, 35g rau má, 20g lá xương xông, 15g hẹ.
• Cách làm: Sắc cùng với 1,5 lít nước. Đến khi còn khoảng 500ml thì có thể thêm ít đường nếu muốn dễ uống hơn.

Chia lượng thuốc thu được làm 3 phần, uống hết trong ngày.

Chữa bệnh tiểu rắt, đau niệu đạo

• Thành phần: 40g hoa, 60g lá bạc thau, 40g đậu đen, 4g phác tiêu.
• Cách làm: Rửa sạch nguyên liệu, thái khúc. Sắc với 1,5 lít nước đến khi còn khoảng 500ml.

Lượng thuốc thu được chia làm 3 lần uống khi đói bụng, nên uống hết trong ngày.

Lưu ý, kiêng kỵ khi sử dụng hoa đu đủ đực

Hoa đu đu đực được xem là lành tính, nhưng để hỗ trợ điều trị bệnh hiệu quả người dùng cần lưu ý một số điểm sau:

• Không sử dụng cho phụ nữ mang thai vì trong hoa có hoạt chất papain, ảnh hưởng đến thai nhi. Phụ nữ cho con bú, trẻ em dưới 3 tuổi cũng không nên dùng.
• Không dùng cho những người có cơ thể hàn, lạnh bụng, hay bị tiêu chảy.
• Những người có tiền sử dị ứng phấn hoa tuyệt đối không dùng.
• Thực phẩm cần tránh khi sử dụng dược liệu gồm rau muống, đậu xanh, cà pháo, măng chua, rượu, bia, thuốc lá…
• Để phát huy tác dụng tốt nhất, nên uống nước sắc hoa đu đủ đực sau bữa ăn.
• Nhiều người thắc mắc: nên uống lá đu đủ tươi hay phơi khô và câu hỏi với hoa cũng vậy? Các chuyên gia khuyên tốt nhất nên dùng hoa, lá khô vì khi tươi dễ bị dính nhựa cây. Nhựa cây đu đủ đực được cho là độc, ảnh hưởng đến sức khỏe.
• Không sử dụng hoa đu đủ đực quá nhiều. Vì điều này dễ gây ra một số tác dụng không mong muốn như đau bụng, tiêu chảy, đầy hơi, nôn ói, buồn nôn…

Hoa đu đủ đực giá bao nhiêu và mua ở đâu uy tín?

Dược liệu được bán trên thị trường với giá 1.000.000 – 1.200.000 VNĐ/kg. Tuy nhiên, để biết mua hoa đu đủ đực tươi ở đâu hay cả loại đã phơi sấy khô cũng vậy, người dùng nên tìm những cơ sở uy tín.

Trên đây là những thông tin chi tiết về hoa đu đủ đực. Chúng tôi hy vọng bài viết này đã giúp quý độc giả hiểu rõ hoa đu đủ đực chữa được bệnh gì cũng như một số cách dùng an toàn và hiệu quả.

Nguồn tham khảo: https://www.tapchidongy.org/duoc-lieu