Chữa viêm da cơ địa bằng đông y là một trong những giải pháp an toàn, hiệu quả được nhiều người bệnh tin tưởng, sử dụng hiện nay. Phương pháp này không chỉ cải thiện triệu chứng mà còn tác động vào căn nguyên gây bệnh, điều hòa khí huyết, bồi bổ tạng phủ, phòng bệnh tái phát. Bài viết dưới đây sẽ tổng hợp 10+ bài thuốc đông y chữa viêm da cơ địa nổi tiếng và những lưu ý từ chuyên gia để áp dụng hiệu quả phương pháp này.  

Quan điểm về bệnh viêm da cơ địa trong đông y

Viêm da cơ địa là một dạng tổn thương da mãn tính kéo dài, phổ biến, liên quan nhiều đến yếu tố di truyền và cơ địa dị ứng. Bệnh được đặc trưng bởi các tổn thương da khô, sẩn đỏ kèm theo ngứa, có xu hướng bùng phát thành nhiều đợt cấp theo nhiều giai đoạn và khó điều trị dứt điểm.

Về căn nguyên gây bệnh, quan điểm của tây y cho rằng, bệnh thường khởi phát do các tác nhân bên ngoài như hóa chất, xà phòng, chất tẩy rửa, kim loại…. Trong khi đó, Đông y cho rằng viêm da cơ địa là hệ quả của 2 yếu tố:

• Do căn nguyên trường vị thấp nhiệt, tạo điều kiện cho sự xâm nhập của ngoại tà (phong hàn, phong nhiệt, tà độc), uất tích độc tố dưới da.
• Do sinh khí suy yếu, can thận hoạt động kém, thể trạng suy nhược, khí huyết hao tổn, khí hư sinh phong, dịch hư sinh táo, gây uẩn nhiệt dưới da.

Sự kết hợp của 2 cơ chế này gây tích tụ độc tố, uất kết khí huyết dưới da và hình thành các triệu chứng nổi sẩn đỏ, phát ban, ngứa da. Tình trạng này kéo dài sẽ tạo thành một vòng luẩn quẩn bệnh lý ngứa-gãi-ban đỏ-ngứa…

Để cắt đứt vòng xoắn bệnh lý này và điều trị triệt để bệnh viêm da cơ địa, các bài thuốc đông y thường chú trọng loại trừ căn nguyên gây bệnh. Theo đó, nguyên tắc điều trị thường bắt đầu từ việc bồi bổ khí huyết. Khi khí huyết lưu thông, tà độc được đào thải, chức năng can thận được cải thiện, tân dịch phục hồi, các triệu chứng bên ngoài sẽ được cải thiện. Sau đó áp dụng các phép chữa chuyên sâu, tập trung bồi bổ và điều hòa cơ thể, nâng cao sức đề kháng đề kéo dài hiệu quả điều trị và phòng ngừa tái phát.

Chữa viêm da cơ địa bằng Đông y có hiệu quả không?

Nhiều người e ngại về tính hiệu quả của thuốc Đông y bởi việc sử dụng thảo dược sẽ không thể có công hiệu như dùng thuốc Tây y. Thậm chí nhiều ý kiến còn cho răng, thuốc Đông y là vô thưởng vô phạt.

Tuy nhiên, thực tế đã chứng minh được sự kết hợp của các dược liệu Đông y có thể cải thiện tình trạng tích tụ độc tố dưới da, lưu thông khí huyết, bồi bổ can thận,… giúp thúc đẩy điều trị các triệu chứng của bệnh viêm da cơ địa.

Chính xác rằng hiệu quả của thuốc Đông y không thể tức thời như các dòng thuốc tân dược. Tuy nhiên, nhờ sự đi sâu vào lục phủ ngũ tạng của dược tính thảo dược mà thuốc có thể điều trị bệnh từ bên trong, mang lại tác dụng lâu dài và bền vững. Đây là ưu điểm vượt trội hơn mà hầu như các sản phẩm tân dược hiện có đều không thể làm được.

Cũng bởi đặc tính này mà thuốc Đông y sẽ không sử dụng cho những trường hợp viêm da cơ địa mang tính khẩn cấp cần kiểm soát ngay các biểu hiện trên da. Các bài thuốc này sẽ sử dụng cho những người mắc bệnh mãn tính, cần ngăn chặn sự tái phát trở lại của bệnh. Theo các chuyên gia Y học cổ truyền, để nhận thấy sự thay đổi, bạn cần dùng thuốc đều đặn ít nhất 2 – 3 tháng kết hợp với chế độ ăn uống, sinh hoạt khoa học.

Bên cạnh đó, thuốc sẽ có tác dụng tùy thuộc theo cơ địa của từng người nên có thể xảy ra tình trạng đối với người này tác dụng nhanh nhưng đối với người khác tác dụng chậm. Người bệnh không nên quá nóng vội mà hãy giữ cho mình một thâm thế hoàn toàn thoải mái, điều này sẽ giúp cho việc phục hồi sức khỏe nhanh hơn.

Ưu nhược điểm khi chữa viêm da cơ địa bằng Đông y

Cũng giống như các phương pháp điều trị khác, chữa bệnh viêm da cơ địa bằng đông y cũng có những ưu nhược điểm nhất định. Nắm được các ưu nhược điểm này, người bệnh có thể cân nhắc việc sử dụng và thời gian điều trị phù hợp để tăng cường hiệu quả và hạn chế tác dụng không mong muốn. Cụ thể:

Ưu điểm

Phương pháp chữa viêm da cơ địa này sở hữu những ưu điểm nổi bật:

• Trị bệnh tận gốc, dứt điểm: Nguyên tắc của đông y là điều trị bệnh từ gốc rễ, căn nguyên bên trong. Thuốc đi sâu vào tạng phủ, loại bỏ các căn nguyên do can thận, khí huyết gây ra. Khi căn nguyên được loại bỏ hoàn toàn, bệnh sẽ được trị khỏi dứt điểm, tận gốc, không tái phát.
• Lành tính, không tác dụng phụ: Nguyên liệu chính được sử dụng trong các bài thuốc đông y là thảo dược tự nhiên, được thu hái, sơ chế, kết hợp để hiệp đồng tăng tác dụng và triệt tiêu độc tính của nhau. Nhờ vậy, thuốc đông y chữa viêm da cơ địa luôn đảm bảo tính an toàn, không gây tác dụng phụ lên cơ thể người sử dụng.
• Hiệu quả lâu dài, toàn diện: Không chỉ giúp cải thiện và đẩy lùi các triệu chứng, các bài thuốc đông y còn mang lại hiệu quả điều hòa cơ thể, bồi bổ phủ tạng và tăng cường sức đề kháng. Nhờ đó giúp tăng hiệu quả điều trị và phòng ngừa bệnh tốt hơn.
• Phù hợp với nhiều đối tượng: Do có đặc điểm là điều trị chậm rãi, từ từ và sử dụng thảo dược tự nhiên, an toàn, các bào thuốc đông y được đánh giá là phù hợp với nhiều đối tượng, đặc biệt là trẻ em và phụ nữ trong thời kỳ thai sản đều có thể sử dụng an toàn.

Nhược điểm

Chính vì đặc điểm điều trị từ từ, chậm rãi, hạn chế sốc thuốc, kháng thuốc nên thời gian để các bài thuốc đông y phát huy tối đa tác dụng thường kéo dài hơn so với thuốc Tây. Tùy vào mức độ nghiêm trọng của bệnh lý và thể trạng của mỗi người, thuốc đông y chữa viêm da cơ địa có thể phát huy tác dụng tốt nhất sau vài tuần đến 2, 3 tháng.

11 bài thuốc chữa viêm da cơ địa bằng đông y nổi bật

Trong đông y, có rất nhiều vị thuốc có lợi ích cao trong điều trị và cải thiện bệnh viêm da cơ địa. Tùy vào cơ địa và thể bệnh khác nhau, các vị thuốc này sẽ được kết hợp với nhiều vị với tỷ lệ khác nhau để tạo thành các bài thuốc phù hợp.

Sau đây là những bài thuốc chữa viêm da cơ địa bằng đông y nổi tiếng, được áp dụng nhiều nhất hiện nay:

Bài thuốc Thanh bì dưỡng can thang

Đây là bài thuốc trị viêm da cơ địa do Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng Thuốc dân tộc nghiên cứu. Bài thuốc gồm hơn 30 thảo dược quý giúp đào thải độc tố bên trong, dưỡng và tái tạo da bên ngoài.

• Bài thuốc uống với các vị đan sâm, thổ phục linh, kê huyết đằng, sa sâm… giúp điều trị căn nguyên bên trong, chống dị ứng.
• Bài thuốc rửa với các vị khổ sâm, đơn đỏ, hoàng liên, xuyên tâm liên… khoanh vùng tổn thương ngoài da.
• Bài thuốc bôi với các vị sa đằng tử, hồng hoa, kim ngân hoa, đương quy… giúp tái tạo da từ lớp biểu bì sâu.

Bài thuốc Tiêu phong tán

• Thành phần: Hương truật, sinh địa, kim ngân hoa, bồ công anh, sài đất, rau má, thổ phục linh mỗi loại 12g, đương quy, khổ sâm, kinh giới mỗi loại 10g, phòng phong, tri mẫu, ngưu bàng tử, thạch cao mỗi loại 8g, thuyền thoái 6g và cam thảo 4g.
• Cách dùng: Đem tất cả các nguyên liệu rửa sạch, để ráo nước, đun sôi cùng với 2 lít nước. Sau đó đun nhỏ lửa cho đến khi nước trong ấm thuốc còn ⅓. Uống mỗi ngày 3 lần, mỗi lần 1 chén nhỏ sau khi ăn ít nhất 30 phút

Bài thuốc Chống khuẩn tiêu độc

• Thành phần: 50g lá đinh lăng khô
• Cách dùng: Rửa sạch lá đinh lăng, để ráo nước, phơi khô, rồi đem đun với 2 lít nước sạch cho đến khi cô còn 1/2 thì tắt bếp. Lọc lấy nước, chia 3 phần, uống hết trong ngày.

Bài thuốc Thanh dinh thang

• Thành phần: Đảng sâm, mạch đông, sài đất, đơn tướng quân, ngân hoa, rau má mỗi loại 12g, đan sâm 10g, hoàng liên, trúc diệp mỗi loại 8g.
• Cách dùng: Sắc và uống tương tự như với bài thuốc Tiêu phong tán.

Bài thuốc Kinh phòng bại độc tán

• Thành phần: Phục linh, bồ công anh, ngân hoa mỗi loại 12g, khương hoạt, sài hồ, chỉ xác, kinh giới, độc hoạt, phòng phong, độc hoạt, bạch tiên bì mỗi loại 8g, cát và cánh 6g thuyền thoái 4g.
• Cách dùng: Rửa sạch các nguyên liệu, đem đun cùng 2 lít nước trong khoảng 1 giờ. Chắt lấy nước, chia 3 phần, uống hết trong ngày sau các bữa ăn 30 phút.

Bài thuốc Tán độc bổ huyết

• Thành phần: 30g rau má, 20g mỗi vị trúc diệp, mạch đông, 10g sài đất, 10g đan sâm và 10g liên kiều.
• Cách dùng: Rửa sạch các nguyên liệu trên, cho vào ấm, sắc cùng 3 chén nước. Đun sôi nhỏ lửa cho đến khi nước trong ấm cô còn ⅓ thì lấy ra dùng khi còn ấm. Duy trì bài thuốc mỗi ngày để thấy sự tiến triển rõ rệt của các triệu chứng.

Bài thuốc Thanh nhiệt, giảm viêm

• Thành phần: 12g mỗi vị bồ công anh, sài đất, 10 kim ngân, 10g thương nhĩ tử và 4g cam thảo.
• Cách dùng: Rửa sạch các nguyên liệu đã chuẩn bị rồi tiến hành đun sắc tương tự như với bài thuốc tán độc bổ huyết.

Bài thuốc Tiêu độc thang

• Thành phần: Bồ công anh, sài đất mỗi loại 16g, kim ngân dây, thương nhĩ tử, cam thảo dây mỗi loại 12g.
• Cách dùng: Cho tất cả các nguyên liệu trên rửa sạch, để ráo nước và đun với khoảng 600ml nước cho đến khi nước trong ấm cô còn khoảng 200ml thì tắt bếp. Chắt lấy nước, chia 3 phần, uống sau các bữa ăn chính ít nhất 30 phút.

Bài thuốc bôi Ráy dại hồng đơn cao

• Thành phần: 50g củ ráy dạy, 30g hồng đơn và 250g dầu trẩu.
• Cách dùng: Rửa sạch, thái mỏng 50g củ ráy rồi cho vào dầu trẩu đun sôi kỹ cho đến khi củ ráy cháy đen thì vớt ra, bỏ bã. Tiếp tục cho thêm hồng đơn đã được rang khô vào, đun trên lửa nhỏ đến khi tạo thành một hỗn hợp chất lỏng mượt, đều. Trong lúc cao đang nóng, phun nước vào, vừa phun vừa khuấy. Dùng cao này mỗi ngày bôi lên vùng da bị viêm 1 lần.

Bài thuốc bôi Cao nghệ vàng ráy dại

• Thành phần: 40g củ nghệ vàng, 40g củ ráy dại, 80g sáp ong và 1 chén dầu vừng
• Cách dùng: Rửa sạch nghệ và ráy, cạo vỏ, thái mỏng rồi cho vào dầu vừng đun đến khi cháy đen thì vớt bỏ bã. Tiếp tục cho sáp ong và đun quấy cho đến khi thu được một hỗn hợp cô đặc (gọi là cao). Tắt bếp để nguội và lấy cao này bôi lên vùng da bị viêm sau khi đã được rửa sạch. Mỗi ngày bôi 1 lần.

Những lưu ý khi chữa viêm da cơ địa bằng bài thuốc đông y

Để quá trình chữa viêm da cơ địa bằng thuốc đông y được an toàn và cho hiệu quả cao, người bệnh cần lưu ý những vấn đề sau:

• Thuốc đông y cho cho hiệu quả tốt nhất khi người bệnh dùng đúng người đúng thuốc. Do vậy, hãy đến các cơ sở khám chữa YHCT uy tín để được chẩn đoán, bắt mạch, kê đơn và điều trị phù hợp.
• Người bệnh cần tuân thủ các hướng dẫn dùng thuốc về thời gian và liều lượng của bác sĩ điều trị. Không nên tự ý bỏ thuốc giữa chừng vì sẽ không mang lại hiệu quả phòng và điều trị bệnh như mong muốn.
• Trong thời gian điều trị nên hạn chế sử dụng các thực phẩm cay nóng, nhiều dầu mỡ, không sử dụng chất kích thích và các thực phẩm gây dị ứng.
• Hạn chế các hoạt động gây tổn thương tới vùng da bị viêm, tránh chà xát mạnh để không làm tình trạng viêm nhiễm, sẩn đỏ nặng hơn, gây nhiễm trùng hoặc hình thành các mảng loét.
• Hạn chế hoặc có biện pháp bảo vệ khi buộc phải tiếp xúc với các tác nhân gây viêm da cơ địa như chất tẩy rửa, xà phòng, hóa chất,, kim loại…
• Cẩn trọng trong việc lựa chọn các loại nước rửa tay, sữa tắm, xà phòng, kem dưỡng da trong thời gian chữa viêm da cơ địa bằng thuốc Đông y. Ưu tiên các sản phẩm lành tính, có pH phù hợp với da và không chứa hương liệu, cồn, chất bảo quản độc hại.
• Tăng cường các thực phẩm có lợi để hỗ trợ, thúc đẩy quá trình điều trị. Chẳng hạn như rau củ xanh, trái cây tươi chứa nhiều vitamin A, B, C,  gan gà, gan bò, gan lợn, cá chép…
• Hạn chế tối đa việc tiếp xúc trực tiếp với các dị nguyên như lông động vật, phấn hoa, bụi bẩn, chất thải, hóa chất độc hại…
• Không nên tắm quá lâu, không sử dụng nước quá lạnh hoặc quá nóng để tắm rửa hằng ngày. Hạn chế để vùng da bị viêm nhiễm tiếp xúc nhiều với nước để tránh nguy cơ nhiễm trùng.

Chữa viêm da cơ địa bằng thuốc đông y là một quá trình cần nhiều thời gian và sự kiên trì của người bệnh. Hiệu quả điều trị của đông y cũng có thể khác nhau phụ thuộc vào cơ địa mỗi người. Tuy nhiên, phương pháp này lại đảm bảo tính an toàn, hiệu quả toàn diện và kéo dài hơn so với các phương pháp khác. Để đảm bảo an toàn khi chữa viêm da cơ địa bằng thuốc đông y, người bệnh nên tìm tới các cơ sở khám chữa chuyên khoa để được hướng dẫn và điều trị phù hợp.