Bệnh trĩ sau sinh là gì? Có tự khỏi không? Lưu ý

Bệnh trĩ sau sinh có thể dẫn đến đau đớn, khó chịu nhưng không nguy hiểm và đáp ứng tốt các biện pháp điều trị. Tuy nhiên, đôi khi các triệu chứng có thể trở nên nghiêm trọng nếu không được điều trị và phòng ngừa phù hợp.

Nguyên nhân dẫn đến bệnh trĩ sau sinh

Bệnh trĩ xảy ra khi các tĩnh mạch bên trong trực tràng và hậu môn bị sưng lên. Tình trạng này thường phổ biến trong thai kỳ nhưng cũng có thể xảy ra ở phụ nữ mang thai. Nếu không được điều trị, bệnh trĩ sau sinh có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ và quá trình chăm sóc em bé.Các búi trĩ hình thành do các áp lực lên tĩnh mạch trong trực tràng hoặc hậu môn bị sưng. Tĩnh mạch có van để máu chảy về tim. Tuy nhiên khi các van này bị suy yếu do áp lực, máu có thể lắng đọng tại các tĩnh mạch. Điều này khiến các tĩnh mạch sưng lên và dẫn đến hình thành búi trĩ.Bệnh trĩ ở phụ nữ mang thai thường xảy ra trong ba tháng cuối và trong vòng một tháng sau khi sinh. Theo thống kê có khoảng 43% phụ nữ sau sinh mắc bệnh trĩ. Tình trạng này có thể liên quan đến nhiều nguyên nhân, chẳng hạn như:

• Rặn trong khi sinh: Nguyên nhân chính dẫn đến bệnh trĩ sau khi mang thai là do bà bầu rặn đẻ quá sức khi sinh. Quá trình căng thẳng, rặn khi đẩy em bé ra khỏi âm đạo có thể khiến các tĩnh mạch ở hậu môn bị giãn nỡ quá mức. Điều này dẫn đến hình thành các búi trĩ.
• Sinh mổ: Cơ thể cần khoảng 3 – 4 ngày để hệ tiêu hóa bắt đầu hoạt động bình thường sau khi phẫu thuật, bao gồm sinh mổ. Điều này có thể làm tăng nguy cơ táo bón và hình thành các búi trĩ ở hậu môn.
• Thay đổi hormone: Các hormone trong quá trình mang thai và sinh con cũng có thể khiến các tĩnh mạch ở hậu môn giãn ra. Tình trạng này cũng có thể dẫn đến bệnh trĩ sau sinh.
• Táo bón sau sinh: Phụ nữ sau sinh cũng dễ bị táo bón. Điều này có thể dẫn đến áp lực lên các tĩnh mạch hậu môn và hình thành búi trĩ.
• Mất nước: Mất nước hoặc thiếu chất lỏng trong cơ thể và phân thường xảy ra khi phụ nữ không uống đủ nước trước khi chuyển dạ. Điều này khiến hoạt động của hệ thống tiêu hóa bị gián đoạn, tồn đọng phân và tăng nguy cơ dẫn đến bệnh trĩ.
• Vết cắt tầng sinh môn: Ở nhiều phụ nữ, bác sĩ có thể cắt tầng sinh môn để hỗ trợ quá trình sinh nở. Trong trường hợp này, phụ nữ sau sinh cần sử dụng thuốc giảm đau để cải thiện cơn đau và chống nhiễm trùng, điều này có thể làm tăng nguy cơ táo bón và bệnh trĩ.

Ngoài ra, có một số nguyên nhân khác có thể dẫn đến bệnh trĩ ở phụ nữ mang thai và sau sinh, chẳng hạn như:

• Rối loạn tiêu hóa;
• Thay đổi chế độ ăn uống trong và sau thai kỳ;
• Lối sống ít vận động;
• Sử dụng quá nhiều chất bổ sung sắt;
• Mang thai đôi hoặc khi em bé có kích thước quá lớn.

Các triệu chứng bệnh trĩ sau sinh có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ và quá trình chăm sóc em bé. Do đó, người bệnh nên có kế hoạch điều trị và phòng ngừa phù hợp.

Các triệu chứng của bệnh trĩ sau sinh

Tùy thuộc vào vị trí, bệnh trĩ được phân thành trĩ nội (phát triển bên trong trực tràng) hoặc trĩ ngoại (phát triển xung quanh lỗ hậu môn). Các triệu chứng phổ biến của bệnh trĩ sau khi sinh bao gồm:

• Đau ở vùng hậu môn;
• Ngứa ở hậu môn;
• Chảy máu đi đại tiện;
• Có cục u nhạy cảm ở gân hậu môn;
• Rò rỉ phân;
• Sưng xung quanh hậu môn.

Mặc dù bệnh trĩ sau sinh thường không gây nguy hiểm đến tính mạng, tuy nhiên nếu đi đại tiện phân đen hoặc chảy máu nhiều, người bệnh nên đến bệnh viện để được chẩn đoán phù hợp. Chảy máu từ hậu môn có thể liên quan đến nhiều nguyên nhân nghiêm trọng, bao gồm các nguyên nhân gây ảnh hưởng đến tính mạng.

Bệnh trĩ sau sinh có tự khỏi không?

Bệnh trĩ sau sinh thường có thể được cải thiện với các biện pháp tự chăm sóc tại nhà. Tùy thuộc vào vị trí và mức độ nghiêm trọng, bệnh trĩ sau sinh có thể được cải thiện trong vài ngày đến vài tuần.

Bên canh đó, đôi khi một cục máu đông có thể được hình thành bên trong búi trĩ, gây đau đớn dữ dội. Tình trạng này được gọi là bệnh trĩ huyết khối. Mặc dù tình trạng này không nguy hiểm nhưng có thể gây đau đớn dữ dội và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Do đó, bác sĩ có thể đề nghị các thủ thuật xâm lấn tối thiểu để loại bỏ búi trĩ.Ngoài ra, đôi khi bệnh trĩ có thể trở thành mãn tính, kéo dài trong nhiều tháng hoặc hơn. Trong trường hợp này, bác sĩ cũng có thể đề nghị nhiều thủ tục xâm lấn tối thiểu hoặc phẫu thuật để loại bỏ bệnh trĩ.

Cách điều trị bệnh trĩ sau sinh

Hầu hết các loại bệnh trĩ sau sinh có thể tự khỏi với các biện pháp tự chăm sóc tại nhà. Tuy nhiên, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng, bác sĩ có thể đề nghị các thủ thuật và phẫu thuật để loại bỏ búi trĩ.

1. Tự chăm sóc bệnh trĩ tại nhà

Có một số biện pháp điều trị bệnh trĩ tại nhà có thể giúp người bệnh thoải mái hơn và hỗ trợ cải thiện các triệu chứng, chẳng hạn như:

• Thực hiện chế độ ăn uống nhiều chất xơ: Người bệnh nên cố gắng làm mềm phân bằng cách bổ sung các loại thực phẩm giàu chất xơ vào chế độ ăn uống. Thực phẩm giàu chất xơ bao gồm các loại rau xanh như bông cải xanh, đậu xanh, trái cây như lê, táo, các loại đậu, bánh mì nguyên cám và các loại ngũ cốc nguyên hạt.
• Uống nhiều nước: Nếu đang nuôi con bằng sữa mẹ, người bệnh cần bổ sung ít nhất 8 cốc nước mỗi ngày để tránh mất nước và gây táo bón. Uống một cốc nước sau mỗi lần cho con bú.
• Không nên ngồi quá lâu: Ngồi trong thời gian dài có thể làm tăng áp lực lên các tĩnh mạch ở hậu môn. Do đó, người bệnh nên nằm nghỉ càng nhiều càng tốt, chẳng hạn như khi cho con bú.
• Chườm đá: Chườm đá lạnh hoặc miếng gel lạnh lên hậu môn có thể giúp giảm đau và tăng cảm giác thoải mái. Chườm đá trong 20 – 30 phút mỗi lần và vài lần mỗi ngày. Khi chườm đá cần bọc đá lại trong vải mỏng để tránh bỏng da.
• Ngâm nước ấm: Ngâm hậu môn trong bồn nước ấm khoảng 15 phút mỗi lần, vài lần mỗi ngày có thể giúp búi trĩ co lại và hỗ trợ giảm đau.
• Tránh căng thẳng: Căng thẳng khi đi đại tiện có thể gây áp lực lên trực tràng và khiến bệnh trĩ nghiêm trọng hơn. Do đó, để hỗ trợ quá trình phục hồi, người bệnh nên tránh rặn, căng hậu môn hoặc cúi người khi ngồi trên bồn cầu.
• Đi đại tiện ngay khi có nhu cầu: Không nên nhịn đi đại tiện, điều này có thể khiến phân ứ đọng, trở nên khô cứng, dẫn đến táo bón và khiến các triệu chứng trĩ sau sinh nghiêm trọng hơn.
• Giữ hậu môn sạch sẽ: Vệ sinh hậu môn sạch sẽ có thể ngăn ngừa các tổn thương hoặc kích ứng ở hậu môn và hỗ trợ quá trình chữa bệnh trĩ sau sinh. Sau khi đi đại tiện, người bệnh có thể sử dụng khăn giấy ẩm, khăn lau trẻ em hoặc vệ sinh hậu môn với nước ấm.

Bên cạnh đó, có một số loại thuốc không kê đơn có thể hỗ trợ điều trị các triệu chứng bệnh trĩ. Tuy nhiên nếu đang cho con bú, hãy trao đổi với bác sĩ trước khi áp dụng các phương pháp không kê đơn.Các phương pháp điều trị bổ sung bao gồm:

• Sử dụng chất làm mềm phân: Các chất làm mềm phân giúp phân ẩm, dễ dàng di chuyển qua ruột, hậu môn và tránh táo bón.
• Bổ sung chất xơ: Nếu không nhân đủ chất xơ trong chế độ ăn uống, người bệnh có thể cân nhắc bổ sung chất xơ dưới dạng viên uống tổng hợp.
• Khăn lau dành cho người bệnh trĩ: Có một số loại khăn lau có tẩm thuốc, chẳng hạn như hydrocortisone hoặc lidocain, có tác dụng giúp giảm đau và giảm viêm.
• Thuốc bôi tại chỗ và thuốc đặt hậu môn: Các loại kem bôi trĩ và thuốc đặt hậu môn có thể hỗ trợ giảm đau, viêm đối với trĩ nội và trĩ ngoại.

2. Các biện pháp tự nhiên chữa bệnh trĩ sau sinh

Có một số biện pháp tự nhiên có thể cải thiện tình trạng ngứa ngáy, đau nhức và giúp người bệnh đi đại tiện dễ dàng hơn. Các biện pháp bao gồm:

• Dầu dừa: Dầu dừa có acid lauric, có thể hỗ trợ giảm đau, chống viêm và giúp hệ thống tiêu hóa hoạt động  tốt hơn. Bên cạnh đó, dầu dừa cũng có đặc tính kháng khuẩn, hỗ trợ ngăn ngừa nhiễm khuẩn ở búi trĩ và giúp niêm mạc hậu môn lành lại. Để điều trị bệnh trĩ, người bệnh có thể thoa dầu dừa nguyên chất lên hậu môn, để yên trong 20 – 30 phút sau đó rửa lại với nước ấm.
• Vừng đen: Vừng có vị ngọt, tính bình, hỗ trợ bổ can thận và tăng sức bền của thành tĩnh mạch ở hậu môn. Bên cạnh đó, vừng cũng hỗ trợ cầm máu, giảm đau và phòng ngừa viêm nhiễm búi trĩ. Người bệnh có thể sử dụng 30 g vừng đen nấu cháo cùng 50 g gạo tẻ và 100 g thịt nạc, dùng ăn để hỗ trợ hệ thống tiêu hóa.
• Nha đam: Các khoáng chất có trong gel nha đam có thể hỗ trợ làm dịu hậu môn, giảm cảm giác đau rát, khó chịu ở búi trĩ và giúp người bệnh đi ngoài dễ dàng hơn. Người bệnh có thể sử dụng phần gel bên trong nha đam và thoa lên búi trĩ, để yên trong 5 – 10 phút, sau đó rửa sạch với nước.

3. Thủ thuật điều trị trĩ sau sinh

Người bệnh nên đến bệnh viện để được chẩn đoán và điều trị phù hợp nếu các triệu chứng bệnh trĩ sau sinh trở nên nghiêm trọng. Ngoài ra, trao đổi với bác sĩ chuyên môn nếu các triệu chứng trĩ không được cải thiện sau một tuần điều trị tại nhà.

Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng, các thủ thuật điều trị bệnh trĩ bao gồm:

• Thắt búi trĩ bằng vòng cao su: Trong thủ thuật này, bác sĩ sử dụng một dây cao su thắt xung quanh gốc búi trĩ để cắt đứt nguồn cung cấp máu và khiến búi trĩ tự rụng đi sau vài ngày.
• Đông máu: Bác sĩ sử dụng dòng điện để cắt đứt dòng máu lưu thông đến búi trĩ.
• Đông máu bằng tia hồng ngoại: Bác sĩ có thể sử dụng đầu dò hồng ngoại, đưa vào trực tràng để loại bỏ búi trĩ nội.
• Tiêm xơ búi trĩ: Trong thủ thuật này, bác sĩ tiêm một hóa chất vào tĩnh mạch bị sưng để phá hủy mô trĩ. Búi trĩ sẽ bị xơ hóa và tự rụng sau một vài ngày.

Hầu hết các trường hợp, bệnh trĩ sau sinh thường không nghiêm trọng và đáp ứng các phương pháp điều trị tại nhà. Phẫu thuật chỉ được chỉ định khi các triệu chứng nghiêm trọng hoặc có nguy cơ biến chứng cao, chẳng hạn như sa búi trĩ hoặc gây nghẽn hậu môn.

Lưu ý khi chăm sóc người bệnh trĩ sau sinh

Bệnh trĩ sau sinh sẽ được cải thiện trong vòng một tuần với các biện pháp điều trị tại nhà. Tuy nhiên, tình trạng này có thể tái phát hoặc trở thành mãn tính. Do đó, bên cạnh các phương pháp điều trị, người bệnh cần có kế hoạch phòng ngừa phù hợp.

Để phòng ngừa bệnh trĩ, người bệnh cần lưu ý một số vấn đề như:

• Uống nhiều nước: Cố gắng uống từ 8 – 10 ly nước mỗi ngày để làm mềm phần và giúp người bệnh dễ đi ngoài hơn. Ngoài trừ nước, các chất lỏng như trà thảo mộc hoặc trái cây cũng có thể hỗ trợ bổ sung nước và làm mềm phân.
• Không nhịn đi đại tiện: Nhịn đi đại tiện có thể khiến phân khô cứng và khiến búi trĩ đau đớn dữ dội hơn. Do đó, người bệnh nên cố gắng đi đại tiện ngay khi có nhu cầu và không rặn khi đi đại tiện.
• Chế độ dinh dưỡng nhiều chất xơ: Người bệnh trĩ nên thực hiện chế độ dinh dưỡng giàu chất xơ để hỗ trợ làm mềm phân và phòng ngừa các triệu chứng. Các loại thực phẩm như ngũ cốc nguyên hạt, bánh mì nguyên cám, gạo lứt, các loại đậu, trái cây tươi và rau xanh, là các loại thực phẩm phù hợp và tốt cho hệ thống tiêu hóa của phụ nữ sau sinh.
• Đi bộ: Phụ nữ sau sinh nên tránh vận động mạnh, tuy nhiên người bệnh nên dành thời gian để đi bộ hoặc thực hiện các động tác thể dục nhẹ nhàng. Điều này có thể giúp tăng cường nhu động ruột, phòng ngừa táo bón và bệnh trĩ.

Bệnh trĩ sau sinh khi nào cần đến bệnh viện?

Bệnh trĩ sau sinh rất phổ biến và thường được cải thiện bằng cách thay đổi lối sống và chế độ ăn uống. Tuy nhiên có một số dấu hiệu nghiêm trọng và cần được chăm sóc y tế ngay lập tức, chẳng hạn như:

• Có nhiều máu hoặc chất nhầy trong phân;
• Táo bón xen kẽ với tiêu chảy;
• Chảy máu từ trực tràng quá mức;
• Hậu môn bị phồng nghiêm trọng, đau ở âm đạo, âm hộ hoặc đáy chậu;
• Đau trực tràng dữ dội;
• Đau bụng nghiêm trọng;
• Không thể đi đại tiện.

Hầu hết các triệu chứng bệnh trĩ sau sinh được đều trị tại nhà và được cải thiện dần trong vài tuần. Tuy nhiên nếu các triệu chứng kéo dài hoặc trở nên nghiêm trọng, người bệnh nên đến bệnh viện để được chẩn đoán phù hợp. Bác sĩ có thể kiểm tra các triệu chứng và có kế hoạch điều trị phù hợp.

Tham khảo thêm: Bị bệnh trĩ khi mang thai: Cách điều trị, phòng ngừa